Rzeźby i dekoracje architektoniczne Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu

W ramach bogatej prezentacji sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej (PWK) w Poznaniu znalazły się również przykłady kilkunastu rzeźb, które stanęły w przestrzeni urbanistycznej Wystawy. O taką ekspozycję sztuki rzeźbiarskiej zaapelował w październiku 1927 roku Jerzy Warchałowski, pierwszy dyrektor Działu Sztuki. Modele rzeźb miały zostać poddane ocenie jury i przekazywane do realizacji. Poszczególne grupy, bądź pojedyncze rzeźby akcentowały ważne miejsca na terenach targowych, m. in. w centralnym punkcie założenia parkowego pomiędzy Pałacem Sztuki i Pałacem Rządowym stanął model "Pomnika Poległych Lotników" Edwarda Wittiga, a na osi wejścia na PWK od ul. Głogowskiej, za dwoma pylonami, na tle Wieży Górnośląskiej stanął "Siewca" Marcina Rożka. Inna grupa rzeźb nie pełniła już tak istotnej roli porządkującej przestrzeń Wystawy, akcentując raczej bryłę poszczególnych pawilonów. Przykładowo przed Pawilonem Przemysłu Likierowego (na jego osi) postawiono "Żniwiarkę" Edwarda Haupta, a po bokach Pawilonu Państwowego Banku Rolnego stanęły dwie rzeźby Franciszka Kalfasa: "Siewca" i "Kosiarz". Przykładem bardziej dekoracyjnej funkcji rzeźby była "Żniwiarka" Stanisława Jackowskiego, znajdująca się w Parku Wilsona. Niektóre pawilony pokrywano dekoracjami, najczęściej w formie płaskorzeźb, lub przy wykorzystaniu technik malarstwa ściennego, rzadziej do dekoracji stosowano witraż.

---

Within the rich presentation of the fine arts at the Polish General National Exhibition in Poznań one could also come across several models of statues located at the urban area of the Exhibition. Jerzy Warchałowski, the first manager of the Fine Arts Department called for such kind of exposition of the statuary art in October 1927. The statues have been first assessed by jury and then completed. Groups of statues as well as the single figures were situated in order to mark some important spots of the Exhibition area, among them the model of "The Monument of The Airmen Killed in Action" /Pomnik Poległych Lotników/ by Edward Wittig - placed at the very centre of the park between Fine Arts Palace and Government's Palace. "The Sower" /Siewca/ by Marcin Rożek was situated at the axis of the main entrance to the Exhibition, at Głogowska Street, behind two pylons, with the Upper Silesian Tower in the background. Other groups of statues were not as important as far as organizing the urban area of the Exhibition is concerned, they were only emphasizing the shape of particular pavilions. For example "The Harvester" /Żniwiarka/ by Edward Haupt was located in front of the Pavilion of Liquor Industry /on its axis/, "The Sower" /Siewca/ and "The Haymaker" /Kosiarz/ by Franciszek Kalfas were situated on both sides of the Pavilion of State Agricultural Bank. An example of a more elaborate function of the statue was "The Harvester" / Żniwiarka/ by Stanisław Jackowski, placed in Wilson's Park /Park Wilsona/. Some pavilions were decorated with ornaments like bass-reliefs or mural paintings and less often with stained glass windows.