Możliwości przyrodniczego wykorzystania osadów ściekowych ze względu na zawartość metali ciężkich

W pracy przedstawiono wyniki badań specjacji metali ciężkich w wybranych osadach ściekowych wytwarzanych w oczyszczalni ścieków w Gdańsku. Analizowano następujące osady: wstępne, nadmierne, nadmierne zagęszczone, przefermentowane i mechanicznie odwodnione. Oczyszczanie ścieków odbywa się w układzie procesów mechaniczno-biologicznych. Biologiczne oczyszczanie odbywa się w reaktorze trójfazowym pracującym wg zmodyfikowanego systemu UCT. Do oceny form występowania metali ciężkich w osadach ściekowych zastosowano metodę sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej. Określono cztery typy kompleksów metali ciężkich: wiązania wymienne, wodorotlenki, organiczne oraz rezydualne. Miedź oraz cynk występowały głównie w połączeniach z substancjami organicznymi, podczas gdy ołów i kadm znaleziono we frakcjach rezydualnych, tj. w formach trudnych do aktywowania. Na podstawie uzyskanych wyników oceniono stopień potencjalnego zagrożenia środowiska spowodowanego obecnością metali ciężkich w osadach ściekowych.

---

Investigation was carried out in municipal WWTP "Wschód" in Gdańsk. The flow of sewage was equal to 94,000 m³/day. The treatment consisted of two stages: the first stage - mechanical (4 screens, 2 sent traps, 4 primary settling tanks) and the second one - advanced biological MUCT system (6 reactors each incorporating the following chambers: dephosfotation, predenitrification, denitrification and nitrification followed by 2 secondary settling tanks) modified by the introduction of an additional chamber, which secures deoxidation of sewage recyrculated between nitrification and denitrification chambers. Sewage sludge (primary and secondary) is stabilized by fermentation process. The last step of sludge utilization is mechanical dewatering. The following sewage sludge was tested: primary, secondary, thickened after the Klein's press, after processes of fermentation and after centrifuges of Noxon. The paper presents the results of investigation referring to the speciation of heavy metals in selected sewage sludge produced in WWTP in Gdańsk. Sequential chemical extraction method was used to evaluate the forms of heavy metals in sewage sludge. Types of heavy metal complexes were described as four fractions (exchangeable bands, hydroxides, organic and residual). Copper and zinc were mainly connected with organic substances. Lead and cadmium were found in residual fraction, e.g. forms which are difficult and very difficult to activate. On the basis of these results the degree of the potential hazard to the environment caused by the contents of heavy metals in sewage sludge can be estimated.