Przedstawiono problemy związane z obciążeniem oczyszczalni ścieków mleczarskich odciekami powstającymi podczas tlenowej przeróbki osadów ściekowych. Problematyka odcieków dotyczy niemal każdej biologicznej oczyszczalni ścieków stosującej tlenową bądź beztlenową stabilizację osadów ściekowych. Odcieki związane z przeróbką osadów są zawracane na początek procesu oczyszczania. Stwarza to szereg problemów ze stabilną pracą systemów oczyszczania. Według badań autora, oczyszczalnie mleczarskie zlokalizowane na terenie Polski północno-wschodniej stosują wyłącznie tlenową stabilizację osadów, a ilość powstających odcieków z ich przeróbki sięga 10% ilości dopływających do oczyszczalni ścieków w przypadku systemów stosujących intensywne usuwanie związków węgla, azotu i fosforu. W obiektach, gdzie nadal pracują systemy typu Promlecz, ilość ta jest znacznie mniejsza i wynosi od 2 do 5% ilości ścieków. Średnie wartości podstawowych parametrów odcieków z czterech analizowanych oczyszczalni według badań z 2007 roku wynosiły: BZT5 (108 ÷ 117 mgO2/dm3), ChZT (211 ÷ 281 mgO2/dm3), OWO (39,1 ÷ 44,4 mgC/dm3), azot Kjeldahla (12,4 ÷ 40,6 mgN/dm3), azot amonowy (6,0 ÷ 23,1 mg N-NH4/dm3), fosfor ogólny (5,5 ÷ 7,4 mgP/dm3). Badania nad oczyszczaniem odcieków z zastosowaniem złóż hydrofitowych rozpoczęto w 2006 roku. Obecnie są one kontynuowane w ramach grantu pt. "Określenie przydatności złóż hydrofitowych do oczyszczania odcieków z tlenowej przeróbki osadów w oczyszczalniach ścieków mleczarskich". Projekt finansowany jest przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w okresie od sierpnia do października 2007 r. w instalacji badawczej pracującej na terenie największej oczyszczalni ścieków mleczarskich w województwie podlaskim. Główne elementy instalacji to dwa pionowe złoża hydrofitowe o różnej głębokości (złoże A i B), obciążenie hydrauliczne powierzchni złóż wynosiło 100 mm d-1. Uzyskano następujące efekty oczyszczania: efekt usuwania BZT5 wynosił średnio (A - 89,1%, B - 88,3%), ChZT (A - 76,3%, B - 78,4), azotu Kjeldahla (A - 69,3%, B - 66,1%): azotu amonowego (A - 94,3%, B - 92,1). Obliczona średnia wydajność złoża była na poziomie 9,6 gBZT5/m2d w przypadku złoża A i 9,7 gBZT5/m2d w przypadku złoża B.
The paper presents the problem of dairy wastewater treatment plant loading by reject water generated during aerobic treatment of sewage sludge. Question of reject water relates to almost every biological sewage treatment plant that applies aerobic or anaerobic stabilization of sewage sludge. Reject water is a by-product like sewage sludge. It is usually returned to the beginning of purification line. Due to authors researches, total quantity of reject water is up to 10% of raw sewage in high efficiency dairy wastewater treatment plants and from 2 to 5% in plants still operating using "Promlecz" system. Mean pollution concentration in reject water (2007) were: BOD5 (108 ÷ 117 mgO2/dm3), COD (211 ÷ 281 mgO2/dm3), TOC (39.1 ÷ 44.4 mgC/dm3), TKN (12.4 ÷ 40.6 mgN/dm3), ammonia nitrogen (6.0 ÷ 23.1 mgN-NH4/dm3), total phosphorus (5.5 ÷ 7.4 mgP/dm3). That study is a part of the research project "Evaluation of constructed wetlands usefulness to purify reject water from sludge aerobic processing in dairy wastewater treatment plants". Research installation is operating since 2006. The paper presents results obtained between August and October 2007. Two vertical flow constructed wetlands (A, B) were operating in Wysokie Mazowieckie. Removal efficiencies (average) were as follows: BOD5 (A - 89.1%, B - 88.3%), COD (A - 76.3%, B - 78.4), TKN (A - 69.3%, B - 66.1%), ammonia nitrogen (A - 94.3%, B - 92.1). Calculated bed's efficiency was at the level from 9.6 to 9.7 gBZT5/m2d. Results of researches confirm usefulness of vertical flow constructed wetlands for separate reject water treatment.
