Prothyron from the Villa of Theseus in Nea Paphos, Cyprus

The aim of the paper is to present a reconstruction of a monumental gate leading to the Villa of Theseus, a Roman palace in Nea Paphos on Cyprus. During the excavations carried out near the main entrance to the residence, a set of several fragments of architectural decoration was discovered, including pieces of columns and cornices. The analysis of the architectural decoration, relics of the entrance to the palace in situ and analogies from the Roman residences made it possible to propose a reconstruction of the monumental gate leading to the compound entrance complex of the palace. It was probably designed in the form of a wide door preceded by a two-column porch crowned with a triangular pediment with a tympanum: a form that Vitruvius called a prothyron.

---

Celem artykułu jest przedstawienie rekonstrukcji monumentalnej bramy prowadzącej do Willi Tezeusza, rzymskiego pałacu znajdującego się w Nea Pafos na Cyprze. Podczas wykopalisk prowadzonych w pobliżu głównego wejścia do rezydencji odkryto zestaw fragmentów detalu architektonicznego, m.in. kolumn oraz gzymsu. Analiza dekoracji architektonicznej, reliktów wejścia do pałacu in situ oraz analogicznych rozwiązań stosowanych w rezydencjach rzymskich pozwoliła zaproponować rekonstrukcję monumentalnej bramy prowadzącej do złożonego kompleksu wejściowego pałacu. Prawdopodobnie zaprojektowano ją w postaci szerokich drzwi poprzedzonych dwukolumnowym portykiem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem z tympanonem. Jest to forma, którą Witruwiusz nazwał prothyron.