Układ niskiego ciśnienia w subarktycznej strefie Atlantyku Północnego, tworzący północne ramię dipola NAO, wykazuje znaczne zróżnicowanie w czasie. Tworzą go przemiennie trzy ośrodki – niż nad Morzem Labrador, Niż Islandzki i niż nad Morzem Barentsa. Poszczególne wymienione centra niskiego ciśnienia występują w różnych konfiguracjach, których wzajemny układ silnie wpływa na wartości indeksów NAO. Celem przedstawionych badań było określenie wpływu, jaki na cyrkulację atmosferyczną w atlantycko-europejskim sektorze cyrkulacyjnym wywierają wyizolowane zmiany SLP nad obszarem Morza Barentsa, niezależnie od zmian SLP w Niżu Islandzkim. Gdy SLP nad Morzem Barentsa spada tworzy się tam układ niskiego ciśnienia zwany Bruzdą Barentso-Karską. W takich okresach silnie obniża się SLP nad wschodnią częścią N Atlantyku i Europą w strefie położonej na N od 55-58°N, a rośnie SLP na S od tej granicy. Maksymalny wzrost wykazuje wtedy SLP w strefie szerokości 45-50°N oraz nad zachodnią i środkową Europą (10°W - 25°E). W takim okresie trajektorie układów niskiego ciśnienia przemieszczają się w strefę między 58 a 70°N. Rośnie w tej strefie (55-70°N) częstość występowania pogód niżowych, z pogodami frontalnymi włącznie. Na południe od 55-58°N rośnie SLP i częstość występowania antycyklonów, są to najczęściej bardzo silnie rozwinięte na wschód kliny subtropikalnego antycyklonu N Atlantyku (Wyżu Azorskiego). Powoduje to wzrost na tych obszarach częstości występowania bezfrontalnych pogód antycyklonalnych. W okresach wzrostu SLP nad Morzem Barentsa, Bruzda Barentso-Karska zanika, zaznacza się wzrost SLP nad obszarem położonym na N od 55-58°N, a na S od tej granicy SLP spada. Tory układów niskiego ciśnienia przemieszczają się nad obszarem Europy Zachodniej i Środkowej w niższych szerokościach (45-55°N). Powoduje to odpowiednie, przeciwne do opisanych wyżej, zmiany w strukturze pogód na N i S od 55-58°N. Zmianami SLP nad Morzem Barentsa sterują zmiany zasobów ciepła w wodach tego morza (np. Smedsrud i in. 2012, 2020). Zasoby ciepła w wodach Morza Barentsa regulowane są przez zmniejszony lub zwiększony dopływ ciepłych Wód Atlantyckich (np. Årthun i in. 2012). W rezultacie wszystkimi tymi zmianami, w tym SLP nad Europą, steruje z opóźnieniami zmienność NA THC (North Atlantic Thermohaline Circulation). Jednoczesny spadek SLP nad Morzem Barentsa i spadek SLP w Niżu Islandzkim powoduje, że w strefie subarktycznej i arktycznej tworzy się rozległy jedno- lub dwuośrodkowy układ niskiego ciśnienia o orientacji WSW-ENE, wymuszający adwekcje powietrza z zachodu nad NE Europę i Syberię. Spadek SLP nad Morzem Barentsa, jaki nastąpił po roku 1988, jest zgodny w czasie ze zmianą epok makrocyrkulacyjnych nad Europą (z epoki E na epokę W), których przyczyną była zmiana fazy NA THC z ujemnej na dodatnią.
The low-pressure system in the subarctic zone of the North Atlantic, forming the northern arm of the NAO dipole, varies significantly over time. It is composed of three alternating centers – the Labrador Sea low, the Icelandic Low and the Barents Sea low. The individual low-pressure centers mentioned above occur in various configurations, the mutual arrangement of which strongly influences the values of the NAO indices. The aim of the presented research was to determine the impact of isolated SLP changes over the Barents Sea area on atmospheric circulation in the Atlantic-European circulation sector, regardless of SLP changes in the Icelandic Low. When the SLP drops over the Barents Sea, a low-pressure system called the Barents-Kara Trough forms there. In such periods, SLP decreases significantly over the eastern part of the N Atlantic and Europe in the zone located N of 55-58°N, and SLP increases SLP of this border. The maximum increase in SLP is then observed in the latitude zone of 45-50°N and over western and central Europe (10°W - 25°E). During such a period, the trajectories of low-pressure systems move to the zone between 58 and 70°N. The frequency of low-pressure weather, including frontal weather, is increasing in this zone (55-70°N). South of 55- 58°N, SLP and the frequency of anticyclones increase. These are most often very strongly eastward ridges of the subtropical N Atlantic anticyclone (Azores High). This increases the frequency of frontal anticyclonic weather in these areas. During periods of SLP increase over the Barents Sea, the Barents- Kara Trough disappears, there is an increase in SLP over the area located N of 55-58°N, and SLP of this boundary decreases. The tracks of low-pressure systems move over Western and Central Europe at lower latitudes (45-55°N). This causes appropriate changes in the weather structure in the N and S regions from 55-58°N, opposite to those described above. Changes in SLP over the Barents Sea are controlled by changes in heat resources in the waters of this sea (e.g. Smedsrud et al. 2012, 2020). Heat resources in the waters of the Barents Sea are regulated by a decreased or increased inflow of warm Atlantic Waters (e.g. Årthun et al. 2012). As a result, all these changes, including the SLP over Europe, are driven, with lags, by NA THC (North Atlantic Thermohaline Circulation) variability. The simultaneous decrease in SLP over the Barents Sea and the decrease in SLP in the Icelandic Low causes an extensive one- or two-center low-pressure system with a WSW-ENE orientation to form in the subarctic and Arctic zone, forcing air advection from the west over NE Europe and Siberia. The decline in SLP over the Barents Sea after 1988 is consistent with the change in macrocirculation epochs over Europe (from epoch E to epoch W), which was caused by the change of the NA THC phase from negative to positive.
