Nie masz, kto ratując, czyli o staropolskich imiesłowach nieodmiennych czasu teraźniejszego w zdaniach podmiotowych

Artykuł porusza problematykę specyficznej funkcji składniowej staropolskich imiesłowów nieodmiennych (part. praes. indecl./adv.). Przykłady pochodzą ze staropolskich translacji Psałterza oraz kilku innych źródeł. Analiza podstawy łacińskiej oraz staropolskich synonimów syntaktycznych, a także uwzględnienie greckich, staro-cerkiewno-słowiańskich oraz staroczeskich odpowiedników pozwala na wysnucie tezy o podmiotowej funkcji analizowanych części mowy,niedostrzeżonej wcześniej przez badaczy. Autorzy prezentują to nietypowe użycie staropolskich imiesłowów na tle krytycznego omówienia dotychczasowych opracowań, postulując jednocześnie większą ostrożność terminologiczną oraz systematyczne uwzględnianie szerszego tła słowiańskiego.

The paper analyzes the curious syntactic behaviour of certain uninflected participles (part. praes. act./adv.) in Old Polish. Examples are drawn from Old Polish translations of the Book of Psalms and certain other sources. Comparing the Latin text and the Old Polish syntactical equivalents, as well as taking into account the Greek, Old Church Slavic as well as Old Czech counterparts, the authors conclude that the forms under discussion could assume the role of a subject — a fact previously unnoticed by scholars. The authors present this unusual usage of participles in Old Polish against the background of a critical analysis of previous treatments of the subject, at the same time pleading for greater terminological precision and a systematic consideration of the broader Slavic background.