„Mój świat wypełnia ogień i krew” – Mad Max: Na drodze gniewu i semantyczne gry z postapokaliptycznym brudem

Założenia gatunkowe kina postapokaliptycznego wymuszają określoną estetykę, której dominantę często stanowi brud. Element ten jest zwykle przeciwstawiony domniemanej czystości świata przed katastrofą. Przykładem realizacji tej strategii jest film Mad Max: Na drodze gniewu (Mad Max: Fury Road, reż. George Miller, 2015). Autor wskazuje wszakże, że dzieło Millera ujawnia ciekawą ambiwalencję: sugerując prawomocność typowej dla gatunku opozycji brud-czystość, jednocześnie ją unieważnia. W omawianym filmie można bowiem dostrzec trzy różne systemy znaczeniowe ufundowane na tych kategoriach. Pierwszy jest konsekwencją przyjęcia konwencji gatunkowej, a dwa następne wynikają z oryginalnego spojrzenia autorskiego i stanowią udaną próbę przezwyciężenia typowych znaczeniowych uwikłań elementów świata postapokaliptycznego. W artykule zostały wykorzystane m.in. elementy semiotycznej analizy filmu zaproponowanej przez Rolanda Barthesa, a także ustalenia Mary Douglas dotyczące kategorii brudu i czystości w kulturze.

The genre conventions of the post-apocalyptic cinema enforce a specific aesthetics, and its visual dominant is often dirt. This element is usually contrasted with the alleged purity of the world before a catastrophe. Mad Max: Fury Road (dir. George Miller, 2015) seems to be an example of this strategy. However, the article shows that Miller’s work reveals an interesting ambivalence: suggesting the legitimacy of the dirt-purity opposition typical of the genre, the film simultaneously undermines it. Therefore, in Mad Max: Fury Road we can see three different systems of meaning based on these categories. The first one is a consequence of the genre convention, the next two show the original author’s vision and represent a successful artistic attempt to overcome the typical perception of some features of the post-apocalyptic world. The article uses elements of Roland Barthes’s semiotic analysis of film, as well as Mary Douglas’s findings on the category of dirt and purity in culture.