Jarosław Iwaszkiewicz jako pisarz autobiografizujący (na przykładzie opowiadań: Koronki weneckie I, Koronki weneckie II, Dzień sierpniowy, Tatarak, Opowiadanie z psem)

Artykuł dotyczy konwencji literackiej o nazwie „autobiografizm”, będącej reakcją na niekontrolowany przyrost wiedzy naukowej, który nastąpił na przełomie wieków XIX i XX. Najogólniej konwencję literacką autobiografizmu można scharakteryzować jako takie ukształtowanie dzieła prozy narracyjnej, które skłania czytelnika do ustanowienia analogii między fabułą utworu a biografią twórcy. W literaturze polskiej pierwsze tego typu utwory powstawały w latach dwudziestych XX wieku, by rozpowszechnić się na nie spotykaną do tej pory skalę w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Artykuł analizuje to zjawisko na przykładzie pięciu opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza, powstałych w latach 1940-1958, które przedstawiają sobą różne możliwości przetwarzania biografii w literaturę, a jednocześnie – ukazywania takich treści, o których autor nie mógł pisać wprost, gdyż naruszały one tabu kulturowe.

The article deals with the literary convention called “autobiographism”, which arose as a reaction to the uncontrolled increase of scientific knowledge that took place at the turn of the 19th and 20th centuries. Generally, the literary convention of autobiographism can be characterised as a method of shaping a work of narrative prose which prompts the reader to establish an analogy between the story’s plot and the writer’s biography. The first works of this type in Polish literature were created in the 1920s, and then spread on a previously unknown scale in the 1960s and 1970s. The article analyses this phenomenon on the example of five short stories by Jarosław Iwaszkiewicz, written in the years 1940-1958, which present different possibilities of turning biography into literature and, at the same time, show the content that the author could not describe explicitly because it violated cultural taboos.