Rozważania w przedmiocie adekwatności i sprawiedliwości administracyjnych kar pieniężnych na gruncie ustawy o ochronie przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem kar z tytułu usunięcia drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia

The aim of this paper is evaluation of the adequacy and fairness of the regulations governing financial sanctions for administrative torts pursuant to the provisions of the Polish Nature Conservation Act. The paper addresses the nature of administrative liability in the above respect. The nature of administrative liability and its purpose requires to pose a question whether the financial sanctions administered by administrative courts are adequate and not unnecessarily excessive, i.e. whether, in other words, if they are not unproportional to the ‘weight’ of the committed tort. Administrative monetary penalties should be proportional to the seriousness of the tort and to the individual circumstances of each case. Only a just punishment may act preventively on the perpetrator and on the society as well. The manner in which the proceedings aimed to determine administrative responsibility and sanction rulings are formed is discussed, and it is pointed out that the quasi-penal nature of administrative financial penalties should ensure that the procedural differences increase the procedural guarantees due to the administrated parties. The current legal system does not account for the possibility of waiving the punishment by an administrative body under special circumstances. However, this issue is currently being a subject of consultations in the course of a legislative process on the amendments to the proceedings regarding the Nature Conservation Act. The analysis of the existing regulations shows that illegal felling of trees is subject to excessive fines and is, therefore, in disproportion to the importance of the protected values.

Przedmiotem artykułu jest próba oceny adekwatności i sprawiedliwości regulacji prawnej dotyczącej wymiaru sankcji pieniężnych z tytułu deliktów administracyjnych na gruncie ustawy o ochronie przyrody. Omówiony został charakter administracyjnoprawnej odpowiedzialności administrowanych oraz jej celu i funkcji, co w konsekwencji pozwala na dokonanie oceny, czy dolegliwości związane z wymierzaniem sankcji za delikty godzące w ochronę obiektów przyrody nie są nadmierne i nieproporcjonalne w stosunku do wagi popełnionych deliktów. Stymulacja ekonomiczna winna być proporcjonalna do wagi czynu i chronionych dóbr oraz do indywidualnych okoliczności sprawy. Tylko kara sprawiedliwa może oddziaływać prewencyjnie na sprawcę, a także na ogół społeczeństwa. Autorka opracowania zwraca także uwagę na sposób ukształtowania postępowania zmierzającego do orzeczenia sankcji. Odrębności proceduralne powinny zapewnić administrowanym gwarancje procesowe ze względu na quasi-penalny charakter administracyjnych kar pieniężnych. Na gruncie obowiązujących przepisów nie istnieje możliwość odstąpienia przez organ od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na okoliczności szczególne. Kwestie te jednak są obecnie przedmiotem konsultacji w ramach procesu legislacyjnego nad zmianą przepisów ustawy o ochronie przyrody w zakresie administracyjnych kar pieniężnych. Dokonana analiza regulacji prawnych pozwala postawić tezę, że administracyjne kary pieniężne wymierzane za delikty godzące w ochronę terenów zielonych i zadrzewień są zbyt dotkliwe i nieproporcjonalne do wagi chronionych dóbr.

I. Artykuły

I. Papers