Skarga nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym – wybrane zagadnienia

On the 3rd of April 2018, a new Act of the 8th of December 2017 on the Supreme Court (Journal of Laws 2018 item 5 as amended), hereinafter the "Law on the Supreme Court", entered into force. It introduced a new institution, namely the extraordinary complaint to the Polish legal system. It is a new remedy, the purpose of which is the extraordinary review of final court decisions (judgments) in order to ensure their compliance with the principle of a democratic state of law that implements the principles of social justice. An extraordinary complaint may be brought before the Supreme Court only by certain public authorities strictly specified in the Law on the Supreme Court, namely by the Attorney General and the Ombudsman but also, within the scope of their jurisdiction, inter alia by the Financial Ombudsman, the Small and Medium-sized Enterprises Ombudsman and the President of the Office for Competition and Consumer Protection. Thus, these entities have been granted the right to challenge final judgments of common courts, which otherwise could not be revoked or changed by any other means or remedies. Currently, all legitimised authorities may file extraordinary complaints, with the reservation that authorities other than the Attorney General and the Ombudsman do so only within their jurisdiction, in respect of judgments that became final after the 3rd of April 2018 (inclusive). However, the Attorney General and the Ombudsman may also, until the 3rd of April 2021, file extraordinary complaints regarding judgments that became final after the 17th of October 1997 and before the 3rd of April 2018 (the date on which the Law on the Supreme Court entered into force). The aim of the article is to analyse the main legal issues regarding the extraordinary complaint, especially the grounds for its admissibility, the practical aspects in the subject matter, as well as possible disputable issues and interpretation doubts. The study is limited to the analysis of selected legal issues regarding the extraordinary complaint in the civil procedure.

Z dniem 3 kwietnia 2018 r. w życie weszła nowa Ustawa z dnia 8 XII 2017 r. o Sądzie Najwyższym ((Dz.U. 2018, poz. 5 ze zm.), która wprowadziła do polskiego porządku prawnego instytucję skargi nadzwyczajnej. Stanowi ona nowy środek zaskarżenia, którego celem jest nadzwyczajna kontrola prawomocnych orzeczeń sądowych w celu zapewnienia ich zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Może ona zostać wniesiona wyłącznie przez ściśle określony w ustawie o SN krąg podmiotów, tj. przez Prokuratora Generalnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich, a także, w zakresie swojej właściwości, m.in. przez Rzecznika Finansowego, Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców czy Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Organom tym przyznano więc legitymację do zaskarżania prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych, które nie mogą zostać uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Obecnie wszystkie podmioty uprawnione mogą wnosić skargi nadzwyczajne – z zastrzeżeniem, że podmioty inne niż Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich mogą to czynić jedynie w zakresie swojej właściwości – od orzeczeń, które się uprawomocniły po dniu 3 kwietnia 2018 r. (włącznie). Prokurator Generalny i Rzecznik Praw Obywatelskich mogą ponadto do dnia 3 kwietnia 2021 r. wnosić skargi nadzwyczajne od prawomocnych orzeczeń kończących postępowanie w sprawach, które uprawomocniły się po dniu 17 października 1997 r. (a przed dniem 3 kwietnia 2018 r., a więc przed dniem wejścia w życie ustawy o SN). Celem artykułu jest omówienie podstawowych zagadnień prawnych związanych ze skargą nadzwyczajną, a w szczególności podstaw jej dopuszczalności (przesłanek jej wniesienia) oraz praktycznych aspektów z tym związanych, a także zasygnalizowanie wątpliwości interpretacyjnych, które się pojawiają, biorąc pod uwagę nowy charakter tej instytucji. Opracowanie ogranicza się do analizy wybranych zagadnień związanych ze skargą nadzwyczajną w ramach postępowania cywilnego.

I. Artykuły

I. Papers