Makieta nowoczesności. O pośredniku opowiadania w „Ulicy Krokodyli” Brunona Schulza

W artykule przedstawiono nową interpretację „Ulicy Krokodyli” Brunona Schulza, opowiadania odczytywanego najczęściej jako ukazanie transformacji, jakiej podlegał Drohobycz na początku XX wieku. W oparciu o badania prasy drohobyckiej sprzed pierwszej wojny światowej oraz prace historyczne udało się zrekonstruować możliwy kontekst Ulicy Krokodyli – plany przebudowy Drohobycza, a szczególnie elektryfikacji miasta i utworzenia linii tramwajowej. Dokładna lektura opowiadania pozwoliła ustalić dwuznaczny ontologicznie charakter wielu obiektów, które nie mają statusu rzeczywistych budynków, lecz wydają się częścią papierowej makiety. Spostrzeżenia te prowadzą do wniosku, że Schulz prezentuje projektowaną, niespełnioną przyszłość drohobyckiej nowoczesności, po której pozostała tylko makieta.

The article presents a new interpretation of Bruno Schulz’s short story “Ulica Krokodyli” (“The Street of Crocodiles”), most often understood as showing the transformation which Drohobych underwent at the beginning of the 20th century. As based on the Drohobych press issued before the World War I and on historical papers, an attempt was made to reconstruct a possible context of Street of Crocodiles, i.e. plans of Drohobych rebuilding, especially the city’s electrification and building a streetcar line. The story’s careful reading allows to set an ontologically ambiguous character of many objects which do not have the status of real buildings but seem to be a part of a paper model. The observations lead to concluding that Schulz presents a projected unfulfilled future of Drohobych modernity after which only a model remained.