Rozum, idea, filologia. Historia intelektualna w kontekstach literatury (pisane na marginesach „Milczenia” Cypriana Norwida)

Artykuł omawia relacje dotyczące XIX-wiecznej ewolucji historii idei i jej związków z badaniami literackimi. Przez cały wiek trwała debata, czy filologia, filozofia i historia są osobnymi naukami humanistycznymi, czy też stanowią elementy większej całości zwanej potocznie „humanistyką” lub „naukami humanistycznymi”. Idea jako pojęcie związane z filozofią poznania stała się jednym z głównych obszarów sporu. W artykule proponuję interpretację eseju „Milczenie” Cypriana Norwida jako tekstu, który został zaplanowany przez poetę, by włączyć się w ten spór.

The article examines the 19th century evolution of history of ideas and its relatedness to literary studies. The debate whether philology, philosophy, and history are autonomous humanistic disciplines or they make up a part of what is informally referred to as “humanities” or “humanistic sciences” lasted for the whole century. The idea, seen as a notion connected with philosophy of cognition, became the central part of the debate. In the present paper I suggest an interpretation of Cyprian Norwid’s essay “Milczenie” (“Silence”) as a text designed by the poet to enter this debate.