O formalnej ontologii bytu i czasu

W artykule pojęcie teorii ontologicznej zostało zdefiniowane zgodnie z ogólnymi zasadami wywodzącymi się z metaontologii Arystotelesa. Sformułowano problem struktury ontologii: Jakie są główne metodo­logiczne typy zaksjomatyzowanych teorii ontologicznych i jakie podstawowe relacje zachodzą między nimi? Zauważono, że zarówno w tradycyjnej, jak i we współczesnej filo­zofii bytu da się wyróżnić trzy odmienne idee formalnej ontologii: logicznej, eksplikacyjnej i em­pi­rycznej. Cel pracy jest dwojaki: 1) wskazanie jednolitej koncepcji formalnej ontologii uwzględ­niającej owe idee i do­starczającej rozwiązania problemu struktury ontologii oraz 2) zastosowanie wskazanej kon­cepcji w konstrukcji podstawowych przykładów teorii bytu i czasu. Artykuł składa się z na­stępujących sekcji: Wprowadzenie. 1.1. Trzy koncepcje ontologii formalnej. 1.2. O onto­­logii lo­gicz­­nej. 1.3. O eksplikacyjnej ontologii formalnej. 2.1. Mona­dyczna teoria identyczności i na­leżenia. 2.2. Eksplikacyjna teoria czasu wypełnionego. 2.3. W stronę empirycznej ontologii świata realnego. Zakończenie.

In the paper the concept of ontological theory is defined according to the general principles of Aristotelian metaontology. The following question concerning the structure of ontology is for­mulated: What are the main methodological types of axiomatic ontological theories and what basic relationships occur between them? It is noted that there are three distinct ideas of formal ontology in both traditional and analytic philosophy: logical, explicative, and empirical ontology. The aim of the paper is twofold: 1) to indicate a homogeneous concept of formal ontology that takes into account these ideas and provides a solution to the question of the structure of ontology, and 2) to use this concept for the construction of basic examples of theories of being and time. The paper consists of the following sections: Introduction. 1.1 Three concepts of formal ontology. 1.2 On logical ontology. 1.3 On explicative formal ontology. 2.1 Monadic second order theory of identity and membership. 2.2 Explicative theory of filled time. 2.3 Towards the empirical onto­logy of real world. Conclusion