Pole, habitus i imago regionis: propozycja alternatywnego podejścia do analizy regionu

Odnosząc się do polskiej regionalizacji z perspektywy integracji europejskiej i globalizacji, artykuł proponuje model analizy regionu oparty na myśli teoretycznej Pierre'a Bourdieu i Anssi Paasiego. Kluczowe kategorie modelu to region jako pole społeczne nowej generacji, wytwarzany w jego obrębie habitus regionalny oraz imago regionis nowa forma tożsamości regionalnej. Główny proces analizowany za pośrednictwem modelu to wielofazowa instytucjonalizacja regionu, w wyniku której zyskuje on swoistą tożsamość. Tożsamość ta funkcjonuje z jednej strony w wymiarze marketingu terytorialnego, z drugiej zaś wchodzi w interakcję ze wzorami mentalnymi i behawioralnymi w ramach regionalnego habitusu, warunkując potencjał adaptacyjny i innowacyjny regionalnej społeczności. Proponowane podejście z jednej strony pozwala ujmować region w perspektywie zmiany globalnej, z drugiej zaś strony zwraca uwagę na możliwość lokalnej modyfikacji warunków, w których się ona dokonuje. Podtrzymując znaczenie czynników społeczno-kulturowych w analizie regionu, jednocześnie umożliwia wyjście poza wąsko pojętą perspektywę tożsamości kulturowej, która dominuje w socjologicznie zorientowanych badaniach nad regionami.

Referring to the Polish regionalization from the perspective of European integration and globalization, the paper proposes a model of regional analysis based on theoretical conceptions of Pierre Bourdieu and Anssi Paasi. Region as a social field of new generation, regional habitus constructed within it and an imago regionis as a new type of regional identity are the key concepts of the proposed model. Multi-stage institutionalization of region, which results in an idiosyncratic regional identity, is the main process analysed by means of the model. The identity functions on the one hand at the level of territorial marketing, on the other it interacts with mental and behavioural patterns constitutive of regional habitus, conditioning adaptive and innovative potential of regional communities. The proposed approach enables to see region in the perspective of global change on the one hand, while on the other, it draws attention to possibilities of local modification of the conditions, within which it is implemented. While it sustains the weight of socio-cultural factors in regional analyses, at the same time it makes it possible to reach beyond narrowly conceived perspective of cultural identity, dominant in sociologically minded studies of regions.