Jak czasownik chajzerować wszedł do polszczyzny? O werbalnych derywatach odantroponimicznych i najnowszych tendencjach w zakresie apelatywizacji nazw własnych

Artykuł jest poświęcony zjawisku tworzenia wyrazów pospolitych na bazie nazw własnych. Jego główny cel stanowi zaprezentowanie najnowszych derywatów odantroponimicznych, popularnych w mediach społecznościowych w 2020 roku. Omawiane neologizmy zostały przedstawione na tle nowych tendencji w zakresie apelatywizacji nazw własnych w polszczyźnie: procesów produktywnych już na przełomie wieków, jak również prawidłowości zaznaczających się dopiero w ostatnich latach. Należą do nich między innymi: zmiana treści konotowanych przez określone formanty tworzące derywaty odnazewnicze, wzrost aktywności imion jako podstaw derywacyjnych oraz znaczny przyrost czasowników odonimicznych. Leksemy takie jak januszować, chajzerować, górniakować czy kukizować wskazują na kształtowanie się modelu słowotwórczego w postaci antroponimicznego rdzenia i przyrostka tematycznego -ować. Świadczą one również o upowszechnianiu się mechanizmów słowotwórstwa analogicznego oraz nieprzeciętnej kreatywności językowej polskich internautów, której specyfika także stanowi przedmiot uwagi.

The article concentrates on deriving common words from proper names. Its principal aim is to present the most recently created anthroponymic derivatives, popular among the social media users in 2020. The neologisms in question are analyzed against the backdrop of the latest tendencies concerning the appellativisation of proper names in Polish, that is processes productive at the turn of the last century, as well as the phenomena observable over the last few years. They include: modification of the semantic features of suffixes forming deonymic derivatives, more frequent usage of given names as bases for common words and the growing popularity of deriving verbs from proper nouns. The lexemes januszować, chajzerować, górniakować and kukizować are the indicators of establishing a new verbal model that consists of an anthroponym and the affix -ować. The lexical material under study shows how commonly Polish speakers use analogy in the word formation process and how creative they are in terms of coining new expressions, which is also discussed in the paper.