Uwagi o typach sowietyzmów w prasie polskiej wydawanej w Rosji Radzieckiej w okresie międzywojennym (na przykładzie „Trybuny Radzieckiej”)

Summary This article analyses Sovietisms in „Trybuna Radziecka”, i.e. the central Polish newspaper, published in Moscow by Polish communists in the years 1927-1938. Sovietisms are lexemes denoting new objects and phenomena of the Soviet reality, mainly borrowed from Russian. The article describes 4 types of Sovietisms: semantic (e.g. białogwardyjec, czerwony dyrektor), formative (e.g. komsorg, partaktyw, politemigrant), stylistic (e.g. kapitalistyczna sfora) and onomastic (e.g. Leningrod, fabryka „Czerwony Sztandar”). Sovietisms represent a new Soviet style in the language of the newspaper. Their frequent use confirms the process which affected the Polish language in Soviet Russia, namely the Sovietisation of the press language.

Streszczenie W artykule zostały zaprezentowane sowietyzmy wyekscerpowane z „Trybuny Radzieckiej” – centralnej gazety polskojęzycznej publikowanej w Moskwie w latach 1927-1938, wydawanej przez polskich komunistów przebywających w ZSRR w okresie międzywojennym. Sowietyzmy to jednostki odzwierciedlające nowe, radzieckie realia. W artykule przedstawiono cztery typy sowietyzmów: semantyczne (np. białogwardyjec, czerwony dyrektor), słowotwórcze (np. komsorg, partaktyw, politemigrant), stylistyczne (np. kapitalistyczna sfora) i onomastyczne (np. Leningrod, fabryka „Czerwony Sztandar”). Język „Trybuny Radzieckiej”, tak jak innych wydawnictw polskojęzycznych w ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym, reprezentuje polszczyznę silnie zsowietyzowaną. Świadczą o tym nie tylko licznie zgromadzone sowietyzmy, ale cała „stylistyka radziecka” (slogany, uschematyzowane formuły, stereotypy, sztampowe słownictwo propagandowe) przebijająca się z każdej strony „Trybuny Radzieckiej” .