O różnicach i podobieństwach w zakresie użycia i znaczenia przymiotników niemoralny i nieetyczny (na przykładzie połączeń z wybranymi rzeczownikami)

Celem podjętych badań jest sprawdzenie, czy przymiotniki niemoralny i nieetyczny uznawane są przez użytkowników polszczyzny za bliskoznaczniki. Analizę przeprowadzono na podstawie materiału zaczerpniętego z korpusu MoncoPL, na który złożyły się zdania zawierające połączenia przymiotników niemoralny/ nieetyczny z rzeczownikami czyn, działanie, postępowanie i zachowanie (łącznie 2239). Podczas badań podjęto próbę podziału tych konkordancji na klasy tematyczne i uporządkowania ich ze względu na frekwencję występowania. Analizy wykazały, że w odniesieniu do nieuczciwości finansowych oraz oszustw w relacjach międzyludzkich badane przymiotniki są używane wymiennie. Gdy mowa o kwestiach obyczajowych, użytkownicy języka wybierają określenie niemoralny, a gdy zdanie dotyczy łamania reguł zawodowych, wówczas sięgają po przymiotnik nieetyczny.

The study aims to verify whether the adjectives niemoralny ‘immoral’ and nieetyczny ‘unethical’ are considered synonyms by Polish speakers. The analysis was carried out based on material excerpted from the MoncoPL corpus, which consisted of sentences containing combinations of the adjectives niemoralny/nieetytyczny with the nouns czyn ‘act’, działanie ‘action’, postępowanie ‘activity’ and zachowanie ‘behaviour’ (2,239 in total). During the research, an attempt was made to divide these concordances into thematic classes and arrange them according to their frequency of occurrence. The analyses showed that in relation to financial dishonesty and fraud in interpersonal relations, the adjectives studied are used interchangeably. When talking about moral issues, language users choose the term niemoralny, and when the sentence concerns breaking the rules of professional conduct, they opt for the adjective nieetyczny.