Radio społeczne - trzeci obok publicznego i komercyjnego sektor radiowy

Urszula Doliwa

Urszula Doliwa, Radio społeczne – trzeci obok publicznego i komercyjnego sektor radiowy, 332 ss. Prawo do swobody wypowiedzi, także za pośrednictwem mediów, można potraktować jako jedno z podstawowych praw człowieka w ustroju demokratycznym. Przeciętny obywatel ma jednak niewielkie szanse wyrażenia swojego opinii na antenie radia i ograniczony wpływ na zawartość programową stacji, której jest słuchaczem. Pewną odpowiedzią na te problemy jest rozwój, obok sektora publicznego i komercyjnego, trzeciego sektora radiowego, zwanego radiem społecznym. Są to zazwyczaj niewielkie stacje radiowe, działające poza strukturą mediów publicznych, które nie są nastawione na zysk. Pełnią one ważną rolę w systemach medialnych i społeczeństwach wielu państw. Według danych Community Media Forum Europe (CMFE), organizacji, której celem jest zwiększenie znaczenia tego sektora w debacie europejskiej, szacowana liczba tego typu podmiotów w Europie w 2012 roku wynosiła 2500. To z tym sektorem mediów wiąże się największe nadzieje na przeciwdziałanie zjawisku globalizacji i komercjalizacji w eterze. Tymczasem na polskim rynku radiowo-telewizyjnym dominują ujednolicone formaty, w których nie ma miejsca na swobodę twórczą. Nie spełniły się nadzieje pokładane w radiofonii lokalnej. Niezależne rozgłośnie lokalne zaczęły bowiem zanikać – głównie z powodu niedofinansowania. Społeczny sektor radiowy – z powodzeniem rozwijający się w wielu krajach Europy Zachodniej – w Polsce istnieje w postaci szczątkowej, a model nadawania zgodnie z taką formułą nie jest powszechnie znany. Autorka prezentowanej monografii zdecydowała się więc przybliżyć zjawisko radia społecznego polskim czytelnikom. Opisała też trzy grupy niepublicznych nadawców w Polsce: rozgłośnie religijne, studenckie i te tworzone przez organizacje pozarządowe, które choć zazwyczaj mają przyznane komercyjne koncesje na nadawanie, to starają się działać w mniejszym lub większym stopniu zgodnie z modelem stacji społecznych. Autorka stawia tezę, iż po wprowadzeniu odpowiednich zmian w systemie medialnym Polska mogłaby się stać prekursorem i promotorem zmian w zakresie trzeciego sektora nadawania w Europie Środkowo-Wschodniej. W pewnym sensie można nawet uznać, że Polska jest niejako powołana do tego, by taką rolę odgrywać. Przede wszystkim jest krajem dużym, położonym w centralnej części Europy, który liczy się na arenie międzynarodowej. Ma też bogatą historię, w której oddolne, niezależne inicjatywy medialne odegrały istotną rolę. Książkę można zamówić pisząc na adres: wydawca@uwm.edu.pl.