Problem autonomii porządku demokratycznego

Artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia, na czym polega, z punktu widzenia Kościoła katolickiego, wspomniana przez Jana Pawła II w encyklice Centesimus annus autonomia porządku demokratycznego. W przeprowadzonych analizach wykazano, że współczesne ujęcie demokracji zostało w znacznym stopniu ukształtowane przez chrześcijaństwo. Pokazano ponadto, że Kościół autonomię porządku demokratycznego rozumie na dwa sposoby: w wymiarze ontologicznym oraz normatywnym. Pierwsze rozumienie oznacza, że Kościół dostrzega obiektywną wartość demokracji. Ceni tę formę rządów przede wszystkim za to, że uznaje ona równość ludzi, daje możliwość urzeczywistniania wolności i wpływania na decyzje polityczne. Autonomię demokracji w wymiarze normatywnym Kościół rozumie jako respektowanie praw, którymi się ona rządzi. Kościół uznaje i szanuje właściwą dla demokracji zasadę rządów ludu, rządów większości oraz podziału władzy. Uważa, że pluralizm polityczny jest w demokracji uprawniony. Uznaje też fakt istnienia pluralizmu światopoglądowego. Jednakże w obu wymiarach Kościół nie nadaje autonomii demokracji charakteru absolutnego. Twierdzi, że w zakresie podstaw aksjologicznych demokracja zależna jest od sił zewnętrznych, głównie od religii. W wymiarze normatywnym, zdaniem Kościoła, rządy większości powinny być ograniczone przez uznanie i respektowanie norm moralnych zakorzenionych w samej naturze istoty ludzkiej. Zakres własnej ingerencji w porządek demokratyczny Kościół widzi jako pełnienie przez niego funkcji integrującej, legitymizującej, stabilizującej, krytycznej oraz mediacyjnej. Kościół jako instytucja chce się ograniczać do sfery metapolityki, natomiast sfera ściśle polityczna stanowi domenę wiernych świeckich. Kościół w życiu publicznym powinien tak funkcjonować, by nie naruszać formalnych reguł demokracji.