Marxian Absolute Rent in the Paradigm of Sustainable Agriculture - Has History Come Full Circle ?

The economic globalisation process makes economic factors rotate faster. There arises the crucial question of whether the land factor is still capable of generating economic rents ? On one hand, D. Ricardo’s land rents are vanishing, on the other, the land factor is gaining new, environmental applications. It provides public goods, which are a crucial element of the new paradigm of agricultural development. In conditions of irreversible accumulation of capital in the anthropogenic environment, new land utilities may appear without any additional input of capital or labour, and, as public goods, they are mostly financed from subsidies for agriculture under the Common Agricultural Policy (CAP). This paper aims to present the evolution of land rents theory and to answer the question of what is the nature of contemporary land rent ? The author attempts to test the modern theory of land rent using input-output matrices for different sectors of agribusiness and chosen EU countries. He demonstrates the hypothesis that capital productivity in agriculture is higher than in other sectors of agribusiness, but not for the reason of exploiting labour (as was the case in Marxian theory) but thanks to the occurrence of intrinsic land utilities which are valorised.

Globalizacja ekonomiczna przyspiesza obieg czynników produkcji w gospodarce. Nasuwa się pytanie, czy czynnik ziemi nadal tych warunkach tworzy renty ekonomiczne? Ricardiańskie renty różniczkowe zanikają, ale z drugiej strony ziemia zyskuje nowe użyteczności środowiskowe. Zgodnie z nowym paradygmatem rozwojowym rolnictwa dostarcza ona dobra publiczne. W warunkach daleko idącej akumulacji kapitału, która sprawia, że obszary wiejskie są środowiskiem antropogenicznym, nowe użyteczności czynnika ziemi mogą pojawić się paradoksalnie bez dodatkowych nakładów kapitału i pracy, a nawet dzięki ich zmniejszeniu. Jako dobra publiczne są one finansowane z subsydiów wspólnej polityki rolnej (WPR) UE. Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji teorii renty gruntowej wraz z próba odpowiedzi na pytanie jaki charakter ma współczesna renta gruntowa? Autorzy testują nową koncepcję renty gruntowej, wykorzystując macierze przepływów międzygałęziowych między różnymi działami gospodarki wg NACE tworzącymi system agrobiznesu w wybranych krajach UE. Wyniki wskazują na prawdziwość tezy, że oczekiwana produktywność kapitału w rolnictwie właściwym jest wyższa niż w pozostałych sektorach agrobiznesu, choć nie z powodu eksploatacji czynnika pracy (jak to było w przypadku teorii marksowskiej), ale dzięki waloryzacji nowych użyteczności czynnika ziemi.

Jan Polcyn