Rozwój i układ przestrzenny szlaków winiarskich w Polsce

Celem badań jest diagnoza i ocena dynamiki rozwoju szlaków winiarskich w Polsce oraz określenie ich typów ze względu na układ przestrzenny i wybrane cechy, w tym takie, jak: powierzchnia upraw winorośli, długość szlaku, położenie, dostęp do zbiorników wodnych i ich specyfiki jako produktów turystycznych. Określono również cechy charakteryzujące polskie szlaki winiarskie, wskazując ich podobieństwa i różnice, a następnie przeprowadzono typologię ich układów. W badaniach wykorzystano triangulację metod i technik badań poprzez zastosowanie: metody desk research, analizy danych ilościowych i jakościowych, analizy porównawczej, opartych na danych pozyskanych z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, dokumentów źródłowych i portali internetowych dotyczących badanych szlaków, Geoportalu oraz telefonicznych wywiadów bezpośrednich. Badania wykazały, że w Polsce obecnie funkcjonuje 11 szlaków winiarskich, które rozwijają się dynamicznie od 2007 r., kiedy powstał pierwszy szlak, a z największą intensywnością powstawały w latach 2020–2024. Różnią się one pod wieloma względami i prezentują różne układy przestrzenne, z których dominujący jest układ złożony, o różnym stopniu rozgałęzienia. Na typ układu ma wpływ przede wszystkim liczba winnic tworzących szlak i ich cechy lokalizacyjne.

The aim of the study is to diagnose and evaluate the dynamics of the development of wine trails in Poland and to determine their types in terms of spatial layout and selected characteristics, including area of grapevine cultivation, length of the trail, location, access to water bodies and their specificity as tourism products. The characteristics of Polish wine trails were also determined, indicating their similarities and differences, followed by a typology of their layouts. The research utilised triangulation of methods and techniques by applying the following: desk research method, quantitative data analysis, comparative analysis, based on data obtained from the National Support Center for Agriculture, source documents and web portals on the studied trails, Geoportal, and face-to-face telephone interviews. The research has shown that there are currently 11 wine trails in Poland, which have been developing dynamically over the past decade. The first was established in 2007, and their most intensive development (five trails) can be observed between 2020 and 2024. They differ in many respects and present different spatial layouts, the dominant of which is a complex layout with varying degrees of branching. The type of layout is mainly influenced by the number of vineyards that make up the route and their locational features.