Odrodzenie i Reformacja w Polsce T. 59 (2015)

Marcellus Palingenius Stellatus’ Zodiacus vitae was one of the biggest editorial sensations of the sixteenth century, despite which its popularity in the Renaissance has not yet been the subject of a comprehensive study. The aim of this article is to partially fill that gap by addressing the circulation of the work in sixteenth-century Poland, where the first adaptation of the text into a language other than Latin was produced by the poet Mikołaj Rej. Indeed, several other illustrious exponents of Polish Renaissance culture were alsointerested in the Zodiacus and we can find references to it in both poetic works and in philosophical treatises. The particular political and social organisation of Poland at the time, and its intensive contacts with Italian and German universities, make it an excellent field of investigation for an understanding of the impact of the Zodiacus between the end of the sixteenth century and the beginning of the seventeenth.

Sreszcz. ang.

Summary in English.

s. 67-93

p. 67-93

Choć Zodiacus vitae Marcellusa Palingeniusa Stellatusa był jedną z najbardziej sensacyjnych publikacji XVI stulecia, jego popularność w epoce renesansu nie stała się jeszcze przedmiotem wszechstronnych badań naukowych. Zatem celem niniejszego artykułu jest wypełnienie przynajmniej części tej luki poprzez prezentację popularności dzieła w szesnastowiecznej Polsce, gdzie pierwszego przekładu dokonał Mikołaj Rej. Faktem jest, że wielu innych wybitnych przedstawicieli kultury polskiego renesansu interesowało się Zodiacusem, na co znajdujemy liczne odwołania do tego dzieła, zarówno w utworach poetyckich, jak i traktatach filozoficznych. Ustrój ówczesnej Rzeczypospolitej oraz intensywne kontakty z niemieckimi i włoskimi uniwersytetami dają doskonałe pole do badań pogłębiających nasze rozumienie wpływu Zodiacusa na rozwój literatury i kultury pod koniec XVI i na początku XVII stulecia. Choć Zodiacus vitae Marcellusa Palingeniusa Stellatusa był jedną z najbardziej sensacyjnych publikacji XVI stulecia, jego popularność w epoce renesansu nie stała się jeszcze przedmiotem wszechstronnych badań naukowych. Zatem celem niniejszego artykułu jest wypełnienie przynajmniej części tej luki poprzez prezentację popularności dzieła w szesnastowiecznej Polsce, gdzie pierwszego przekładu dokonał Mikołaj Rej. Faktem jest, że wielu innych wybitnych przedstawicieli kultury polskiego renesansu interesowało się Zodiacusem, na co znajdujemy liczne odwołania do tego dzieła, zarówno w utworach poetyckich, jak i traktatach filozoficznych. Ustrój ówczesnej Rzeczypospolitej oraz intensywne kontakty z niemieckimi i włoskimi uniwersytetami dają doskonałe pole do badań pogłębiających nasze rozumienie wpływu Zodiacusa na rozwoj literatury i kultury pod koniec XVI i na początku XVII stulecia.