W jakim stopniu słowniki są pomocne w procesie tłumaczenia tekstów fachowych z dziedziny motoryzacji?

SummaryThe aim of the following Master’s thesis was verification of a moot point whether available dictionaries are helpful in the process of translating of specialist texts and in what degree they are helpful.At the beginning of the Master’s thesis there were formulated crucial questions and initial hypotheses concerning mentioned problem – in what degree and why dictionaries are helpful in the process of translating of specialist texts on motorization? What requirements should they meet? Can a translator rely on them? In order to verify mentioned matter the notion and the essence of professional language was explained. Such matters as tools and their usage during translating, dictionaries and their descriptions, and a group of users were discussed in subsequent chapters. Parallel texts, lexicons, encyclopedias, internet and thesaurus, which can complete lacks in dictionaries, were elaborated, too. In the analytic part of the mentioned Master’s thesis, issue of the usefulness of dictionaries was verified from practical point of view by personal translation of questionable extracts on motorization and its thorough analysis. On the basis of the made analysis we can establish that dictionaries in book form do not keep up with technical innovations appearing on the car market and they become outdated fast. What is more, a translator should use dictionaries very carefully and should not limit to them only. Also teaching aids as thesaurus, encyclopedias, lexicons and internet make essential element of his work.

FazitDas Ziel der vorliegenden Magisterarbeit war die Verifizierung der umstrittenen Frage: Inwieweit sind einschlägige Wörterbücher Stütze und Hilfe bei der Übersetzung von Fachtexten?In der Einleitung der vorliegenden Magisterarbeit werden folgende Schlüsselfragen gestellt: Inwieweit sind Wörterbücher behilflich bei der Übersetzung von Fachtexten im Bereich Motorisierung und warum? Welchen Anforderungen sollen taugliche Wörterbücher entsprechen? Sind es zuverlässige Hilfsmittel, auf die sich der Übersetzer durchaus verlassen kann? Zur Verifizierung des oben genannten Problems wurde im theoretischen Teil dieser Magisterarbeit die Definition und das Wesen der Fachsprachen erläutert. Im weiteren Kapitel wurden die Hilfsmittel des Übersetzers charakterisiert – darunter Wörterbücher, ihre Charakteristik, Kritik sowie ihre Benutzer. Ebenso wurden andere Hilfsmittel erwähnt, mit deren Hilfe gewisse Lücken in der Lexikographie ausgeglichen werden können, darunter Paralleltexte, Sachlexika und Enzyklopädien, Thesauri oder der Internet. Im analytischen Teil der vorliegenden Magisterarbeit wurde die faktische Nutzung von Wörterbüchern verifiziert, indem problematische Textabschnitte der Fachtexte im Bereich Motorisierung von mir übersetzt, gründlich analysiert sowie mit zahlreichen Kommentaren versehen wurden. Aus der von mir durchgeführten Analyse lässt sich resümieren, dass wegen der Überflutung von neuen Bezeichnungen für technische Neuerungen die schriftsprachlichen Wörterbücher blitzschnell an Aktualität verlieren und bei der Übersetzung von Fachtexten aus dem Bereich Motorisierung nicht ausreichen. Es lässt sich weiter schlussfolgern, dass der Übersetzer dem Inhalt eines Wörterbüches immer vorsichtig gegenüber stehen und andere Quellen, wie z.B. das Internet, Paralleltexte sowie Enzyklopädien nicht unterschätzen soll. Sowohl Wörterbücher als auch das Internet, Paralleltexte und Enzyklopädien sind unentbehrliche Bestandteile seiner Arbeitsstätte.

StreszczenieCelem niniejszej pracy magisterskiej była weryfikacja dyskusyjnej kwestii – czy i w jakim stopniu dostępne słowniki są pomocne w procesie tłumaczenia tekstów specjalistycznych.We wstępie niniejszej pracy magisterskiej zostały postawione kluczowe pytania, jak i wstępne hipotezy dotyczące wyżej nadmienionego problemu: w jakim stopniu dostępne słowniki są pomocne w procesie tłumaczenia tekstów fachowych z dziedziny motoryzacji i dlaczego? Jakie powinny one spełniać wymagania? Czy tłumacz może na nich bezwzględnie polegać? W celu weryfikacji wspomnianej kwestii w części teoretycznej niniejszej pracy magisterskiej zostało wyjaśnione pojęcie oraz istota języków specjalistycznych. W dalszych rozdziałach omówione zostały narzędzia oraz ich zastosowanie w warsztacie pracy tłumacza, w tym słowniki, ich charakterystyka, krytyka, jak i docelowa grupa użytkowników. Omówione zostały również inne pomoce tłumacza, które mogą uzupełnić braki w słownikach, takie jak teksty paralelne, leksykony i encyklopedie, internet oraz tezaurusy. W części analitycznej przedstawionej pracy magisterskiej kwestia przydatności słowników została zweryfikowana od strony praktycznej poprzez własne tłumaczenie problematycznych fragmentów tekstów z dziedziny motoryzacji oraz gruntowną ich analizę opiewającą w liczne komentarze. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że słowniki książkowe nie nadążają za technicznymi innowacjami pojawiającymi się na rynku samochodowym i szybko się dezaktualizują. Sam tłumacz powinien ponadto ostrożnie korzystać ze słowników, lecz nie ograniczać się jedynie do nich. Również inne pomoce naukowe, takie jak tezaurusy, encyklopedie i leksykony czy internet stanowią bowiem niezbędny element jego warsztatu pracy.