Negatywne i pozytywne zjawiska w pracy nauczyciela - zaangażowanie, wypalenie zawodowe i pracoholizm.

The research was aimed to analyze the positive and negative phenomena in teachers’ occupation, such as work engagement, burnout and workaholism. While burnout – a widely recognized problem at schools - has already gained a considera-ble amount of attention within the field of work and organizational psychology, the latter ones (work engagement and workaholism) – received much less research. The questionnaire survey was conducted in three schools, municipalities Stub-no, in spring 2011 (71 respondents participated). The study revealed several strong and important correlations among mentioned above job related outcomes. In addi-tion, the three dimensional structures of burnout, work engagement and workahol-ism were verified. Positive, strong correlation at the level of ,4 was found between the excessive work (workaholism) and emotional exhaustion (burnout). Similar rela-tions were found between emotional exhaustion and compulsive work as well as between detachment (work engagement) and overwork (workaholism). In addition, personal accomplishment was found to increase with the level of absorption (work engagement). However, negative correlations occurred between emotional exhaus-tion and vigor (-.2), cynicism and absorption (-.3) and cynicism and dedication to work (-.2). In addition, the results of the study suggested that age and the length of service negatively correlated with a level of personal accomplishment, and also that age negatively correlated with the level of energy (work engagement).

Przedmiotem badań była analiza powiązań pomiędzy pozytywnymi i negatyw-nymi zjawiskami występującymi w pracy nauczyciela, takimi jak zaangażowanie, wy-palenie zawodowe i pracoholizm. O ile wypalenie - ze względu na specyfikę zawodu pedagoga – należy do klasycznej problematyki badawczej w obszarze psychologii pracy i organizacji, o tyle zaangażowanie, a zwłaszcza pracoholizm, stanowią stosun-kowo nowe zagadnienia w grupie zawodów społecznych. Badania zostały przeprowadzone w trzech szkołach Gminy Stubno, wiosną 2011 roku, uczestniczyło 71 respondentów. Na podstawie wyników przeprowadzo-nych badań ankietowych stwierdzono liczne i silne zależności pomiędzy ww. zjawi-skami; potwierdziły się także trójwymiarowe modele wypalenia, zaangażowania za-wodowego oraz pracoholizmu. Wystąpiła silna, dodatnia korelacja między pracą bez umiaru (podskala pracoholizmu) a wyczerpaniem emocjonalnym (na poziomie 0,4). Podobnie korelowały zależności między wyczerpaniem emocjonalnym a pracą kom-pulsywną (podskala pracoholizmu) oraz między poświęceniem (podskala zaangażo-wania) a przepracowaniem (pracoholizm). Dodatkowo wyniki wskazują, że poczucie kompetencji rośnie wraz ze wzrostem absorpcji pracą (zaangażowanie). Natomiast ujemna korelacja wystąpiła między wyczerpaniem emocjonalnym i energią (na po-ziomie 0,2) oraz między cynizmem a absorpcją (na poziomie 0,3) i poświęceniem się pracy (na poziome 0,2). Dodatkowo z badań wynika, iż wiek nauczycieli oraz staż w miejscu pracy negatywnie korelują z poczuciem kompetencji oraz, że wiek negatywnie koreluje z poziomem energii (podskala zaangażowania).