The dissertation focuses on issues concerning Bible-inspired paintings that came into being in Poland in the ‘80s. Martial law is always a unique time for a nation. The times constitute the context for the discussion on Tadeusz Boruta’s works. Tadeusz Boruta was one of the leading activists of the independent art of the‘80s, commentator, originator of exhibitions, and, at the same time, an artist who works in the privacy of his own atelier and seeks for the truth about himself and mankind. This use of the biblical narrative, invariably from the ‘80s proves to be useful for him in order to comprehend the meaning of and purpose in life and to answer the fundamental existential questions inter alia: the role of suffering, sin, spiritual transformation. The first part is devoted to an outline of the relevant to the dissertation historical and art facts which functioned in the society and the art of the ‘80s in order to illustrate the situation in which the artist had to work and in order to understand what creative imperatives led him in his work. For this reason the independent cultural movement, otherwise known as the movement of the second cycle, is presented, as mainly within this movement the interesting and relevant to his work Bible-inspired art was distributed. This was the field where the art and the Church were brought together, a unique spiritual ambience was generated and existed between these two metaphysical areas. This led to the return to Christian tradition. The atmosphere was largely initiated by exhibitions presented there, which constitutes a large part of the discussion in this chapter. With this in mind, in the second part ot the thesis the attention is focused on the realization of paintings of the‘80s for which the inspiration was the Bible. This phenomenon is unprecedented if compared with earlier periods in Polish art. The presented paintings show interesting artistic or conceptual solutions. The described artists are the representatives of different generations and artistic circles, as the key motive in the selection was reaching for the Bible in order to express the deeper existential content. The goal of this section is to present how popular is the biblical tradition, also in Polish contemporary art. Finally, the third chapter, focuses on the creative activity of T. Boruta. The description and analysis of the work was limited to the period of the ‘80s. This was the time of his artistic debut and decisive moment for all of his work. Then, the discussion proceeds to the most important aspect of his art, namely created by him concept called figures – arguments. The notion encompasses T.Boruta's connections with the theology of the body, Christian personalism and existential symbolism.
Praca ta dotyczy zagadnienia jakim jest malarstwo powstałe z inspiracji biblijnych lat 80. w Polsce. Stan wojenny to szczególny czas dla narodu. Właśnie w jego kontekście ostatecznie skupiono się na twórczości Tadeusza Boruty, jednego z czołowych działaczy „sztuki niezależnej lat 80.”, komentatora, twórcy wystaw, a jednocześnie – artysty działającego w zaciszu swej pracowni, szukającego prawdy o sobie i człowieku. Wykorzystywanie narracji biblijnej, niezmiennie od lat 80., staje się pomocne dla niego w zrozumieniu sensu i celu życia i pomaga odpowiedzieć na podstawowe pytania egzystencjalne m.in. dotyczące: roli cierpienia, grzechu, duchowej przemiany.Pierwsza część poświęcona została naszkicowaniu podstawowych dla tej pracy faktów historyczno-artystycznych, które funkcjonowały w społeczeństwie i sztuce lat 80. w celu zilustrowania sytuacji, w której znalazł się wówczas artysta, oraz aby zrozumieć imperatywy twórcze jakie nim powodowały. Tym samym, przedstawiony został ruch kultury niezależnej, znany również jako ruch drugiego obiegu, gdyż głównie w jego obrębie prezentowana była interesująca dla tej pracy twórczość powstała z inspiracji biblijnych. To w tym miejscu doszło do zbliżenia się sztuki i Kościoła oraz wytworzenia specyficznego klimatu duchowego, który zaistniał pomiędzy tymi dwoma metafizycznymi obszarami. Nastąpił tym samym powrót do tradycji chrześcijańskiej. W znacznej mierze atmosfera ta inicjowana była przez prezentowane tam wystawy problemowe, których omówienie zajęło znaczną część tego rozdziału.Na tym tle, w drugiej części, skoncentrowano się na konkretnych malarskich realizacjach lat 80. powstałych z inspiracji biblijnych. Jest to zjawisko nie mające precedensu, w porównaniu z wcześniejszym okresem w sztuce polskiej. Przedstawione zostały wybrane obrazy prezentujące ciekawe rozwiązania plastyczne bądź ideowe. Zaprezentowani zostali artyści różnych pokoleń i środowisk artystycznych według klucza jakim jest sięgnięcie po tematykę biblijną dla wyrażenia głębszych treści egzystencjalnych. Co znaczące, nie jest tutaj mowa o dziełach tworzonych na potrzeby kultu, lecz o obrazach powstałych z własnych wewnętrznych potrzeb. Część ta ma na celu ukazanie, między innymi, jak nośna jest tradycja biblijna, obecna również w polskiej sztuce współczesnej. Wszystko po to, by ostatecznie, w trzecim rozdziale, skupić się na działalności twórczej T. Boruty. Opis i analiza prac ograniczona została do omawianego okresu lat 80. To czas jego debiutu artystycznego oraz moment decydujący dla całej jego twórczości. Następnie omówiony został najważniejszy aspekt jego twórczości, który ogniskuje się w stworzonym przez niego pojęciu figur – racji. To w nim mieszczą się związki T. Boruty z teologią ciała, personalizmem chrześcijańskim oraz symbolizmem egzystencjalnym.
