The goal of my thesis is to examine if young non-heterosexuals living in Krakow create or plan to create their family life based on the heteronormativity. Heteronormativity is the assumption that heterosexuality is the only normal sexual orientation and that there is a natural division into two distinct complementary genders. Those views have undeniable impact on how individuals create their families. The traditional family is the enduring one that is based on formalized and monogamous heterosexual relationship, with domination of a male, with children, living in one household (Kwak, 2005:85, for Macklin). My respondents do not meet only one feature: a partner of the opposite sex. However, they may meet the other conditions. This is an innovative approach linking the social queer theory with the sociology of the family.
W moich badaniach za cel postawiłam sobie określenie, w jakim stopniu heteronormatywność, czyli uznanie za normę jedynie heteroseksualności i przyjmowania tradycyjnych ról płciowych oraz związane z nią dążenia do stworzenia tradycyjnej rodziny obecne są w aspiracjach rodzinnych młodych osób nieheteroseksualnych, mieszkańców i mieszkanek Krakowa. Cechy tradycyjnej rodziny to: jej oparcie o związek heteroseksualny, formalizacja tego związku, wspólne wychowywanie dzieci, trwałość związku, monogamia, podział na tradycyjne role płciowe oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego (Kwak, 2005:85, za Macklin). Moi respondenci to osoby, które z założenia nie spełniają tylko jednej cechy: wybór partnera płci przeciwnej. Nie jest jednak powiedziane, że nie będą spełniać także pozostałych. Zainspirowana zagranicznymi badaniami nad osobami nieheteroseksualnymi poszerzyłam zakres moich badań o sposoby definiowania rodziny. Weeks, Heaphy i Donovan (2001) zaważyli, że ich respondenci często utożsamiają przyjaciół z rodziną i tworzą tak zwane „rodziny z wyboru”. W moich badaniach sprawdzam, na ile dotyczy ono także osób nieheteroseksualnych mieszkających w Krakowie. Do tego celu wykorzystuję socjometryczną metodę badania sieci społecznych w rodzinie, którą zaproponowali Eric D. Widmer i Linda-Ann La Farga (2000). W poglądach Polaków i Polek na temat życia rodzinnego panuje heteronormatywność i związki jednopłciowe nie są nawet nazywane rodziną (CBOS, 2006). Podobnie kwestia tych alternatywnych form życia rodzinnego wygląda w polskim prawie, które w żaden sposób ich nie rozpoznaje. Wygląda na to, że wciąż popularne jest przekonanie, że osoby tworzące bądź dążące do stworzenia związku z osobą tej samej płci to te, które porzuciły wszelkie wartości rodzinne na rzecz ich szczęścia w sferze erotycznej. W mojej pracy staram się pokazać, że jest to pogląd niezgodny z rzeczywistością. Takie założenie wysuwam z przyjętej przeze mnieperspektywy teoretycznej, czyli społecznej teorii queer. Perspektywa ta charakteryzuje się odejściem od traktowania osób nieheteroseksualnych w kategoriach mniejszości etnicznej. Nie jest prawdą, co zostało udowodnione (Kochanowski, 2004), że istnieje jedna tożsamość lesbijsko-gejowska wspólna wszystkim takim osobom. Podstawą kształtowania się takiej tożsamości nie może być nawet doświadczanie opresji na tle orientacji seksualnej, gdyż jest ona bardzo różnie przeżywana przez osoby o różnej płci, wyznaniu czy z różnych klas społecznych. Konsekwencją tego jest stwierdzenie, że geje, lesbijki, osoby biseksualne i inne nieidentyfikujące się z orientacją heteroseksualną są tak samo zróżnicowane, jak społeczeństwo, w którym żyją. Zakładam więc z góry, że badam zróżnicowaną zbiorowość i nie jest moim celem potwierdzenie jednego modelu, ale raczej opis wielości możliwych modeli. Istotą badań jakie przeprowadzam jest zatem ukazanie różnorodności w definiowaniu i planowaniu rodziny przez nieheteroseksualnych mieszkańców i mieszkanki Krakowa. To jak widzą oni życie rodzinne jest w pewnym sensie odbiciem norm panujących w naszym społeczeństwie. Rodzina jest bowiem nieprzerwanie uznawana przez dużą większość jednostek jako jeden z najważniejszych aspektów ich życia (Slany, 2002), jednak sama ulega ciągłym przemianom. Osoby nieheteroseksualne uznaje się za te znajdujące się w forpoczcie tych przemian, gdyż z założenia nie spełniają one podstawowej cechy tradycyjnej rodziny, jakim jest związek kobiety i mężczyzny, co zmusza je do kreowania swojego życia rodzinnego poza ramami tradycji i prawa i powoduje, że ich życie rodzinne jest bardziej nowatorskie i różnorodne niż to budowane przez osoby nieheteroseksualne (Weeks, Heaphy, Donovan, 2001:viii). Nie chodzi tu zatem wyłącznie o opisanie modelu rodziny opartego o związek jednopłciowy, ale różnych modeli jakie tworzą osoby wykluczone z możliwości utworzenia rodziny tradycyjnej.
