Zmiany w wartościach w kierunku sekularyzacji/racjonalizacji oraz ekspresji ja pod wpływem procesu akulturacji psychologicznej u polskich emigrantów zarobkowych w Wielkiej Brytanii.

Celem niniejszej pracy była analiza wpływu zmiany środowiska kulturowego na polskich emigrantów przebywających w Wielkiej Brytanii. Dotychczasowa literatura dotycząca akulturacji rzadko zajmowała się problemem zmiany w wartościach u emigrantów lub wręcz zaprzeczała możliwości jego zaistnienia. Dlatego przedstawione badania miały za zadanie sprawdzić czy polscy emigranci zmienią system swoich wartości pod wpływem procesu akulturacji psychologicznej. Dodatkowo eksperymenty testowały kierunek przewidywanych zmian w wartościach. Zgodnie z wynikami World Values Survey społeczeństwo Wielkiej Brytanii w większym stopniu preferowało wartości związane z sekularyzacją/racjonalizmem oraz ekspresją ja niż mieszkańcy Polski. Stąd przewidywano, że zmiany w wartościach u polskich emigrantów upodobnią ich do Brytyjczyków. Badania potwierdziły wszystkie hipotezy: emigranci zmienili swoje wartości w porównaniu do okresu sprzed emigracji oraz różnią się pod tym względem od Polaków w kraju. Obecnie emigranci wykazują większą preferencję wobec wartości związanych z sekularyzacją/racjonalizmem i ekspresją ja, niż miało to miejsce przed wyjazdem. Również w porównaniu do rodaków w kraju, emigranci są bardziej zsekularyzowani, lecz w mniejszym stopniu nastawieni na wartości związane z ekspresją ja. Otrzymane wyniki zostały szczegółowo omówione.

The aim of these studies was to examine the impact of change of cultural environment on polish emigrants who reside in United Kingdom. Previous studies on acculturation very rarely focused on emigrants‟ shift in values or even denied the possibility of existence of such an effect. For these reasons presented studies was conducted to check whether polish emigrants changed their value system due to a process of psychological acculturation. Also directions of expected values‟ shifts were covered in detail. According to World Values Survey results British society was more favourable to secular/rational and self-expression values than Poles. On this basis, the researcher predicted that the „process of change in values‟ among Polish emigrants would take certain directions that would make them more similar to British people. All hypotheses were confirmed: currently emigrants favoured more secular/rational and self – expression values than they did before the departure. Also in comparison to Poles in motherland, emigrants were more secularized but less receptive to self – expression values. The results were discussed in detail.