Instytucje demokracji partycypacyjnej w polskim porządku konstytucyjnym na tle rozwiązań ustrojowych państw europejskich

Niniejsza praca podejmuje przede wszystkim problematykę demokracji partycypacyjnej w Polsce. Autor dokonał w niej próby opisu i analizy politologicznej instytucji referendum ogólnokrajowego oraz obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Analiza ta przeprowadzona została w trzech wymiarach: rozwoju historycznego tychże instytucji, obecnego kształtu norm konstytucyjnych regulujących ich funkcjonowanie, a także praktyki stosowania referendum i inicjatywy ustawodawczej, począwszy od roku 1946.Ponadto, w celu nadania opracowaniu waloru porównawczego, przeprowadzono w nim także analizę kształtu prawnego kilku rodzajów referendów, funkcjonujących w wybranych państwach europejskich: tj.: Dania, Estonia, Francja, Łotwa, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy czy Republika Węgierska. Szczególny nacisk jaki został położony na instytucję referendum wynika z faktu, iż w najpełniejszy sposób realizuje ona - ideę bezpośredniego sprawowania władzy przez obywateli. Ze względu zaś na niewielkie znaczenie ustrojowe pośredniej inicjatywy ustawodawczej - w ograniczonym tylko zakresie (na przykładzie Włoch i Republiki Węgierskiej) dokonano analizy konkretnych unormowań prawnych tej instytucji.Praca porusza nadto wiele wątków dotyczących teorii demokracji oraz demokracji partycypacyjnej. Zaprezentowana w niej została przede wszystkim historia rozwoju idei, oraz instytucji demokracji bezpośredniej, jak również różne sposoby pojmowania tego pojęcia przez autorów zajmujących się tą problematyką. W niniejszym opracowaniu nie zabrakło też rozważań na temat roli jaką demokracja partycypacyjna pełni we współczesnych państwach demokratycznych.

This paper takes up primarily the subject of participatory democracy in Poland. The author attempts to describe and perform political science analysis of the institution of national referendum and civic legislative initiative. This analysis was made in three dimensions: historical development of these institutions, current form of constitutional norms regulating their actions, and practice of exercising of referendum and legislative initiative from 1946.Moreover, for the purpose of comparison, the author conducts the analysis of legal form of some kinds of referenda which function in some European countries i.e.: Denmark, Estonia, France, Latvia, Portugal, Slovakia, Slovenia, Italy or Hungary. Special emphasis put on the institution of referendum comes from the fact that it best realizes the idea of direct power of citizens. Regarding inconsiderable constitutional meaning of indirect legislative initiative, the analysis of specific legal norms of this institution was made only in limited scope (on the example of Italy and Hungary).The paper raises also several issues concerning the theory of democracy and participatory democracy. It presents above all the history of development of the idea and institution of indirect democracy, as well as different methods of understanding of this notion by the authors who devote their attention to this issue. This dissertation considers also the role of participatory democracy in contemporary democratic countries.