Historia jest zawsze w ruchu, nawet jeśli niektóre okresy, miejsca czy deklaracje niekiedy osiągają względną stabilność – to zdanie otwiera książkę Dominicka Lacapry Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna. Zbiór esejów amerykańskiego badacza był podstawą mojej pracy. Szczególnie interesująca wydała mi się jego wykładnia doświadczenia historycznego oraz wydarzenia granicznego w historii, a także kategoria postpamięci, którą Lacapra zapożyczył od Mariane Hirsh. W swojej pracy chciałem pokazać, w jaki sposób doświadczenie Holokaustu funkcjonuje w tekstach literackich autorów urodzonych po wojnie, którzy nie doświadczyli jej bezpośrednio. Szczególnie zajmował mnie problem strategii narracyjnej, która pozwala tym autorom na opowiadanie o „nieswoje pamięci”, „pamięci darowanej”, z drugiej ręki – postpamięci. Okazuje się bowiem, że w trzech omawianych przez mnie książkach – Zagładzie Piotra Szewca, Tworkach Marka Bieńczyka i Pensjoinacie Piotra Pazińskiego - praca pamięci polega na sklejaniu drobnych wspomnień, montowaniu ich, zestawianiu w większe całości. Efektem tego jest obraz fragmentaryczny, bardzo subiektywny i zapośredniczony. Twórcy urodzeni po wojnie, do opisu oddalającego się w czasie doświadczenia wybierają gatunki literackie stworzone przez modernizm literacki, jak i wizualne i pisane reprezentacje postmodernistyczne (komiks, film, historyczna meta powieść, doku drama, itp.)., które maja swoje źródło w literaturze i sztuce modernistycznej awangardy. Z tradycji tego pisarstwa czerpią analizowani przeze mnie twórcy: Szewc, Bieńczyk i Paziński. Rysem ich twórczości jest zacieranie granic między faktem a fikcją, osłabianie referencji. Każda próba pokazania, że jest to opowieść z pamięci – zawsze zakończy się niepowodzeniem. Pokolenie, urodzone po wojnie, zawsze miało już będzie dostęp jedynie do „pamięci z drugiej reki”, pamięci przetworzonej, zmodyfikowanej i przefiltrowanej przez pryzmat kultury.
History is always in motion, even if some periods, places, or statements sometimes achieve relative stability - this sentence opens Dominick Lacapry’s book, titled History in Transist. Experience, Identity, Critical Theory. The basis for my work was the collection of essays by an American researcher. In my opinion the most interesting thing in that collection was his interpretation of historical experience and events in the history of living at the border, as well as post-memory category, which is borrowed from Mariane Hirsh. In my work I wanted to show how the experience of the Holocaust works in literary texts of authors born after the war who have not experienced it directly. I particularly took issue of narrative strategy that allows the authors to tell about the "not self memory," "memory freely given" and memory get from the others - the post-memory. It turns out that in the three books chosen by me, which are: Piotr Szewc’s Zagłada, Mark Bieńczyk’s Tworki and Piotr Paziński’s Pensjonat – memory works by involving smaller pieces of associations, assembling them into larger wholes compiling. As a result of it comes out a fragmented, highly subjective and mediated picture. The authors who were born after the war, to describe the experience of it mostly choose the literary genres such as modernism, visual and written representations of postmodern (comics, film, historical meta-novel, docu drama, etc.). Those have their source in the literature modernist art and advantage. The authors Szewc, Bieńczyk and Paziński, examined by me derive from those tradition of writing. Feature of their work is blurring the boundaries between fact and fiction and in addition weakening references. Any attempt to show that it is a story from their memory always fails. The generation born after the war, always had access only to the stories of people who actually have experienced war which were processed, modified and filtered through the prism of culture memory.
