Działalność parlamentarna Karola Rogawskiego w latach 60. XIX wieku.

Praca podejmuje temat działalności parlamentarnej w latach 60. XIX wieku galicyjskiego posła i działacza społecznego, byłego powstańca Karola Rogawskiego. Jego polityczna kariera jest przedstawiona na dwóch płaszczyznach: we lwowskim Sejmie Krajowym i w wiedeńskiej Radzie Państwa. Był to czas wyjątkowy, okres politycznych gier i przewrotów. Kiedy w Królestwie Polskim polscy powstańcy staczali bitwę za bitwą z rosyjską armią, w austriackich gabinetach debatowano o reformie ustroju państwowego. Wyjątkowe zadanie postawiła historia przed polskimi politykami, którzy musieli umiejętnie manewrować między austriackimi władzami, a rozbudzonymi oczekiwaniami zwykłych Polaków. Było to zadanie niełatwe, ale konieczne, aby obronić tożsamość narodu w sytuacji, kiedy żyje on pod obcym panowaniem. Karol Rogawski nie był wyróżniającym się politykiem. Pomimo to jego życiorys pokazuje, że był zawsze zaangażowany w prace dla dobra narodu. Uczestniczył w krótkim i nieudanym powstaniu krakowskim z 1846 roku, aktywnie działał w licznych instytucjach naukowych i kulturalnych. W latach 60. mając już spore doświadczenie życiowe i ugruntowaną pozycje w społeczeństwie, rozpoczął karierę polityczną. W wyniku coraz bardziej restrykcyjnej polityki austriackiej względem Galicji, spowodowanej żywym poparciem jej mieszkańców dla walczących rodaków w Królestwie Polskim, został aresztowany, pomimo przysługującemu mu poselskiemu immunitetowi. Sprawa ta stała się bardzo głośna, żywo relacjonowały ją wiedeńskie i galicyjskie dzienniki. Rogawski stał się w pewnym momencie symbolem konstytucyjnych swobód w państwie, które nie zawsze są przestrzegane przez administracje rządową. Pogwałcenie poselskiej immunitetu polskiego posła miało charakter precedensu w Austrii. Równocześnie Rogawski rozwijał szerokie kontakty z licznymi polskimi politykami i dyplomatami zawsze ubiegając się o to, ażeby sprawa polska była obecna w planach europejskich mężów stanu. Pod koniec życia wycofał się z wielkiej polityki, nad czym ubolewało wiele bliskich mu osób. Mimo to zawsze chętnie wspierał działania, które miały na celu polepszenie życia ludności w jego rodzinnych stronach.Praca jest podzielona na cztery rozdziały. W pierwszym jest opisane życie i działalność Rogawskiego do wybuchu powstania styczniowego. Drugi rozdział został w najmniejszym stopniu poświęcony jego osobie. Przedstawiono tutaj politykę mocarstw europejskich wobec powstania i położenie oraz znaczenie Galicji w tym okresie. W trzeciej, najdłuższej części, skupiono się na najważniejszym temacie pracy, czyli aresztowaniu i innych represjach wobec Rogawskiego, których początek można datować na wrzesień 1863 roku. Ostatni, czwarty rozdział zawiera informacje o tym, czym zajmował się Rogawski po zakończeniu I kadencji wiedeńskiej Rady Państwa.

This paper deals with the parliamentary activities of Karol Rogawski, a galician member of parliament, social protagonist and former rebel. His political career applies to two fields: the Diet of Galicia and the Imperial Council in Vienna. It was an exceptional time, a period of political games and subversive movements. While the polish insurgents of the Congress Poland were fighting one battle after the other with the russian army, the debates in the Austrian cabinet about reforming the form of state were continuing. The polish politicians were facing an extraordinary historical challenge as they had to be adroit at acting between the Austrian rulers and the expectations of the ordinary polish people. That was a difficult nonetheless necessary task in order to defend the identity of the nation living under foreign rule. Even though Karol Rogawski was a politician not standing out from other ones, his life shows that he was always engaged in working for the benefit of the people. He took part in the short and not successful Kraków Uprising in 1846 and he was committed working for institutions of science and culture. It was not earlier than in the sixties when he started his political career, having a wide experience of life and a solid position in society. At that time, the Austrian politics towards Galicy were getting more and more restrictive due to the active support of the inhabitants for the fighting compatriots. Rogawski was arrested though as a member of parliament he was entitled to immunity. This matter was discussed broadly in the newspapers of Galicia and Vienna. At that time Rogawski became a symbol for liberty in the country as that liberty was not always granted/respected by the administration of the government. Violating the immunity of a polish member of parliament set a precedent in Austria. At the same time Rogawski was developing broad contacts with a large number of politicians and diplomats. His goal was to embed the polish matter in the European plans of the statesmen. When he decided to retire from big politics towards the end of his life, many people close to him were regretting that step. Nevertheless he was willingly supporting any activities that were to improve the living conditions of the population of his home territories.This paper is devided into four parts. The first part describes the life and the activities of Karol Rogawski until the outbreak of the January rebellion. The second chapter deals with the politics of the european big powers with regard to the rebellion as well as the situation and the significance of Galicia. In the third and longest part I focus my view on the most relevant subject of the paper, that is the arrest and other repressions towards Rogawski that had begun in September 1863. The fourth and last part comprises information about what issues Rogawski dealt with after the end of the first Vienna period of office of the Imperial Council.