Polityka bezpieczeństwa energetycznego rządu Donalda Tuska w latach 2007-2011

In this thesis author describes issues related to the Polish policy on energy security in the government coalition of the Civic Platform (PO) and the Polish People's Party (PSL) in the period 2007-2011. Subjects of the chapters were chosen because of the role of the events played during the cadence of the Donald Tusk’s government. In this study it was not possible to present all aspects of energy policy, so there were selected issues, which were the most politically and geopolitically significant.The starting point for the analysis is a descriptions of the Polish energy mix for the year 2007 and government's policy objectives in the firsts months of the term of office. There was shown the program documents of the two coalition parties and the content of energy security policy, which appeared in the exposé of Prime Minister Donald Tusk in November 2011. In addition, the first part is a summary of the most important declaration given by the PO and PSL leaders at the beginning of term, and a brief description of the major challenges and problems in 2007. Polish energy policy in 2007 has become a great challenge. Our electricity system was based on 93% on the coal, natural gas was imported in the vast majority from the East, our renewable sources were poorly developed, and the state did not have their own nuclear energy. Another problem was the woeful condition of the transmission infrastructure and old system of the coal-fired plants.Another point of the analysis was to present and evaluate the Polish activities in the context of the EU climate and energy package. In the paper there is a description of the Polish government actions against implementation of unfavourable for Poland European package. The Polish government was perhaps the most vulnerable of all the European countries. Poland had to steer the negotiations to change the most harmful legislation of the climate package. Unfortunately, strong pressure from the European Union, disloyalty allies in Central Europe and the lack of experience in the EU diplomacy meant that Poland adopted the document which will revolutionize polish energy production in the next few years.The work have also a part devoted to alternative energy sources for Poland. Inside there are the analysis of using the renewable energy sources in Poland and possibility of extraction of shale gas presented in the European perspective. This part of the work ends the section on the prospects of development of nuclear power in Poland. Donald Tusk's government accepted as priorities shale gas exploration and nuclear energy.The last chapter of the paper focuses on the geopolitical situation of Polish energy security policy in the context of relations with its neighbours, in the triangle between Poland, Russia and Germany, and in the face of the gas contract negotiations with Russia. In relations with the Russian Federation we can see a real policy, which is often not widely described in mainstream media. The Polish government can be proud of the development of cooperation with neighbours such as the Czech Republic and Lithuania, but had a little ability to stop the Nord Stream pipeline. According to the author, the government failed while trying to set a new agreement in the contract for gas transmission by Yamal pipeline. In this case Donald Tusk and Waldemar Pawlak should thank the European Commission for the correction of extremely unfavourable agreement for Poland.The author wanted to answer the question of whether the government "of hot water in the tap" seriously undertook its policy to provide hot water and cheap energy for Poles in the long term. Does PO-PSL government has done enough to ensure the energy security of the Poles? No. Lengthy procedures, bad law, extending investments, bad negotiations, lack of discernment in the context of European legislation - it is all Donald Tusk and Waldemar Pawlak faults.

W niniejszej pracy zostały poruszone wybrane zagadnienia związane z realizacją polityki bezpieczeństwa energetycznego podczas rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 2007-2011. Tematyka poszczególnych rozdziałów została wybrana ze względu na rolę jaką wydarzenia odegrały podczas pierwszej kadencji rządu Donalda Tuska, oraz polityczne znaczenie i konsekwencje jakie za sobą niosły. Punktem wyjścia do analizy jest opis bilansu energetycznego Polski za rok 2007 oraz przedstawienie założeń polityki rządu. Uwaga zwrócono również na expose premiera Donalda Tuska pod kątem energetyki. Oprócz tego w pierwszej części znajduje się zestawienie najważniejszych deklaracji liderów PO i PSL z początku kadencji oraz zwięzły opis najważniejszych wyzwań i problemów przed którymi w 2007 roku stał rząd. Nasza elektroenergetyka oparta była w 93% na węglu, gaz ziemny sprowadzaliśmy w ogromnej większości z kierunku wschodniego, słabo rozwinięte były elektrownie oparte na źródłach odnawialnych, a pomimo otoczenia państwa przez elektrownie atomowe sami nie posiadaliśmy własnej. Dodatkowym problemem był stan infrastruktury przesyłowej oraz wysłużone bloki energetyczne w elektrowniach.Kolejnym punktem analizy polityki jest przedstawienie i ocena działań rządu w kontekście pakietu energetyczno-klimatycznego Unii Europejskiej. W związku z poważną ingerencją jaką są zapisy nowego prawa europejskiego w pracy można znaleźć opis działań rządu w latach 2007-2011 wobec niekorzystnych dla nas zapisów pakietu. Polska chcąc odgrywać rolę jednego z sześciu najważniejszych państw wspólnoty musiała jednocześnie tak pokierować negocjacjami, aby nasz kraj jak najmniej ucierpiał po podpisaniu porozumienia. Niestety przyjęty dokument okazał się być niemiłą rewolucją dla polskiej energetyki, którą zaczniemy odczuwać dopiero w najbliższych latach.W pracy znajduje się również część poświęcona alternatywnym źródłom energii dla Polski. Opisane zostały: odnawialne źródła energii, gaz z łupków i energia atomowa. Rząd Donalda Tuska jako priorytety przyjął poszukiwania gazu niekonwencjonalnego oraz energetykę jądrową. Z wielu powodów odnawialne źródła energii nie stały się ekonomicznym i ideologicznym motorem napędowym polskiej energetyki.Ostatni rozdział pracy przedstawia geopolityczne uwarunkowania polityki bezpieczeństwa energetycznego Polski w kontekście relacji z sąsiadami; w trójkącie Polska-Rosja-Niemcy oraz podczas negocjacji umowy gazowej z Rosją. Rząd Polski może się pochwalić rozwojem współpracy z sąsiadami takimi jak Czechy czy Litwa, ale miał małe możliwości jeśli chodzi o zatrzymanie budowy gazociągu Nord Stream. Zdaniem autora, porażką rządu okazało się wypracowywanie kompromisu w sprawie przedłużenia kontraktu jamalskiego. W tej sprawie korekcję skrajnie niekorzystnych dla Polski zapisów umowy Donald Tusk i Waldemar Pawlak zawdzięczają Komisji Europejskiej.Praca miała na celu odpowiedź na pytanie czy rząd „od ciepłej wody w kranie” na poważnie traktował kwestie zapewnienia przysłowiowej ciepłej wody i energii po akceptowalnych celach w dłuższej perspektywie czasowej. Polityki energetycznej nie można bowiem podporządkować kadencjom Sejmu. Realizacja wielkich projektów musi być zakrojona na lata i spójnie realizowana przez kolejne ekipy rządowe. Czy rząd PO-PSL zrobił wystarczająco dużo aby zapewnić Polakom bezpieczeństwo energetyczne? Nie. Przedłużające się procedury, złe prawo lub jego brak, ciągnące się inwestycje, źle prowadzone negocjacje, brak przenikliwości w polityce europejskiej – to wszystko obciąża rząd Donalda Tuska. Zestaw działań i wątków podejmowanych przez ekipę rządową pod kątem ilościowym nie jest kompromitujący, jednak ilość nie zawsze szła w parze z jakością podejmowanych inicjatyw.