The Sino-Japanese tetrads. Between idioms and slogans.

Tetrady sinojapońskie to charakterystyczny gatunek językowy współczesnej japońszczyzny, czteromorfemowe złożenia sinojapońskie, zapisywane ideograficznie i będące cytatami z klasycznego piśmiennictwa chińskiego. Zbiór ten został już w środowisku języka japońskiego znacznie rozbudowany i zaadaptowany jako charakterystyczny gatunek piśmiennictwa, wykorzystywany w funkcji haseł, sloganów, maksym, przysłów, aluzji, formuł i cytatów. Należą one do różnych dziedzin życia społecznego i funkcjonują w najróżniejszych rolach i kontekstach, zachowując przy tym nadal produktywny charakter. W tetradach uwidacznia się aspekt wielosystemowości gramatycznej i leksykalnej japońszczyzny. W pracy tej zaprezentowane zostały zestawy cech tetrad związane z ich przynależnością do podsystemu sinojapońskiego oraz wynikające z tego ich zalety i niedogodności komunikacyjne. Następnie podjęta została próba analizy charakterystycznych cech tego gatunku językowego, z jednoczesnym zwróceniem szczególnej uwagi na te mechanizmy językowe, które umożliwiły znaczny stopień asymilacji tetrad w języku japońskim oraz te ich własności, które decydują o ich przydatności komunikacyjnej we współczesnej japońszczyznie, takie jak wewnętrzna regularność i częste wykorzystywanie symetrii składniowej, synonimii i antonimii. Zaprezentowane zostały przejawy charakterystycznego dla japońszczyzny zjawiska przenikania się podsystemów językowych poprzez analizę szerszego zbioru wyrażeń, które można określić jako różne stadia japonizacji tetrad sinojapońskich. Następnie podjęta została próba analizy sposobów użycia tetrad w wypowiedzeniach japońskich i przedstawione zostały środki gramatyczne umożliwiające włączanie tetrad do struktury. Podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, czy tetrady mogą być scharakteryzowane jako element japońskiego zasobu związków frazeologicznych i przeprowadzenia ich podziału w oparciu o używaną w językoznaswtwie polskim typologię frazeologiczną. Analizie poddane zostały gatunki językowe, do jakich mogą zostać zaliczone tetrady sinojapońskie występujące w charakterze samodzielnych wypowiedzi, skupiając się szczególnie na sloganach. Tetrady sinojapońskie mogą powiedzieć nam wiele o japońskiej kulturze. Te, które odnoszą się do konkretnych wydarzeń historycznych lub legend, stanowią świadectwo wspólnej tradycji wschodnioazjatyckiego kręgu kulturowego. Podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, rodzaju informacje o kulturze możemy odczytać z tetrad sinojapońskich, począwszy od wiedzy historycznej i kulturowej zakodowanej w samych tetradach, a następnie ukrytego w nich językowego obrazu świata, szczególnie skupiając się na aspektach światopoglądu buddyjskiego. Na koniec tetrady zostały poddane analizie z punktu widzenia sposobu, w jaki funkcjonują one we współczesnej kulturze masowej. Najnowszy etap historii tetrad, jakim jest zalew rynku przez słowniki i samouczki i kreowana medialnie popularność tej formy językowej zdaje się mówić wiele o kondycji współczesnego społęczeństwa, rządzonego prawami rynku. Japonia w dobie recesji musi się zmierzyć z kryzysem tożsamości a tetrady stają się chętnie kupowanym towarem, gdyż pomagają Japończykom odzyskać nadszarpniętą wiarę we własą wyjątkowość.

The Sino-Japanese tetrads are a characteristic species of the contemporary Japanese language. Thei are made of four morphemes and they can be derived from classical Chinese literature. In the Japanese language environment they have been greatly expanded and adapted as a distinctive genre of literature, used as slogans, maxims, proverbs, allusions, formulas and citations. They belong to various fields of social life and they function in a variety of roles and contexts, while retaining their productive character. The tetrades reveal the multisystemic aspect of the Japanese language. There are many expressions that can be described as different stages of “Japanisation” of the tetrads. Tetrads can be integrated into a longer structure by means of various grammatical mechanisms. They are sometimes characterized as a part of japanese phraseology, but they reveal many mechanisms typical for word formation, and can be therefore characterized as “word-sentences”. They can tell us a lot about the Japanese culture. Some refer to specific historical events or legends and are thus a testimony to the common East Asian cultural tradition, e.g. Buddhism. The way the tatrads function in the contemporary culture tells us a lot about the Japanese society, ruled by the laws of the market. While Japan is facing an identity crisis, the tetrads become a valuable commodity, helping the Japanese recover the tarnished faith in their own uniqueness.