Uremia is a pathological condition that results in the high concentration of toxic metabolites in patient’s blood. Under normal circumstances those compounds should be filtered and excreted by the kidneys. The most important compounds that lead to the development of a number of clinical symptoms of uremia include: urea, uric acid, phosphates, creatinine. Uremia itself does not constitute a separate disease entity, is developing itself as a set of symptoms – most commonly arises as a consequence of chronic renal failure. End-stage kidney failure leads to impaired filtration of the blood, which in turn results in numerous – threatening the health and life of the patient symptoms of disease [1, 2 , 3, 4].The clinical picture of uremia consists number of clinical symptoms, which are mainly: concentrating difficulty, feelings of constant tiredness , poor appetite , constant feeling of sleepiness , which is usually accompanied by insomnia at night, muscle spasms, welling of extremities, swelling of the face , itching, dryness of the skin, polyuria, anemia and hypertension [3, 4 , 5, 6].Developing uremia is accompanied by damage to the kidneys, which is observed mostly as: albuminuria, proteinuria or hematuria. Uremia is also recognized on the basis of the glomerular filtration rate (GFR) - a parameter that lets to specify the stage of kidney failure [5, 6, 7].The most important etiological factors for the development of renal disease resulting uremia include: hypertension, diabetes, obesity, urinary tract infections , metabolic syndrome, cancer (mainly of kidneys). Risk of uremia increases if the below factors occur: older age of the patient, exposure to environmental hazards, exposure to harmful chemicals. In addition, population-based studies confirmed that the risk of uremia increases in patients presenting low economic status, low educational level, membership of a marginalized ethnic minorities [3, 4, 5].Patient with renal failure may be further exposed to the deepening of symptoms of uremia if they chronically take: analgesics, non-steroidal anti-inflammatory drugs, immunosuppressive drugs or renotoxic antibiotics [3, 4 , 5].There is a need to adhere to a specific care and treatment plan that are developed for the model of uremic patients care. This paper summarizes the most important theoretical aspects associated with uremia, and – effective model of care for patients with uremia . It includes theoretical foundations based on the concept of care by Dorotea Orem. In this work there are also presented examples of nursing diagnosis, care management plans, objectives and expected results of care [16, 17, 18, 19].
Mocznica (inaczej: uremia) jest stanem patologicznym objawiającym się wysokim stężeniem we krwi chorego toksycznych metabolitów, które w normalnych warunkach powinny zostać przefiltrowane i wydalone przez nerki. Najważniejsze związki, których wysoka zawartość w krwioobiegu prowadzi do rozwoju szeregu objawów klinicznych mocznicy należą: mocznik, kwas moczowy, fosforany, kreatynina. Sama uremia nie stanowi odrębnej jednostki chorobowej, rozwija się bowiem jako zespół objawów – powstających najczęściej w konsekwencji przewlekłej niewydolności nerek. Schyłkowa niewydolność tych parzystych narządów prowadzi do upośledzonej filtracji krwi, co z kolei skutkuje licznymi – groźnymi dla zdrowia i życia pacjenta symptomami chorobowymi [1, 2, 3, 4].Na obraz kliniczny mocznicy składa się zespół objawów klinicznych, do których należą przede wszystkim: problemy z koncentracją, uczucie ciągłego zmęczenia, osłabienie apetytu, ciągłe poczucie senności, której zwykle towarzyszy bezsenność nocą, skurcze mięśniowe, obrzęki kończyn, obrzęki twarzy, świąd skóry, suchość skóry, poliuria, anemia oraz nadciśnienie tętnicze [3, 4, 5, 6].Rozwijającej się uremii towarzyszy uszkodzenie nerek, co obserwowane jest najczęściej jako: albuminuria, białkomocz lub krwinkomocz. Mocznica jest ponadto rozpoznawana na podstawie wartości filtracji kłębuszkowej (GFR) – parametru, który pozwala określić w jakim stadium zaawansowania znajduje się niewydolność nerek [5, 6, 7].Do najważniejszych czynników etiologicznych prowadzących do rozwoju mocznicy powstałej jako konsekwencja niewydolności nerek należą: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, zakażenia dróg moczowych, zespół metaboliczny, nowotwory (głównie nerek). Zagrożenie mocznicą wzrasta, jeżeli poza powyższymi czynnikami u pacjenta stwierdza się: starszy i podeszły wiek, narażenie na szkodliwe czynniki środowiskowe, narażenie na szkodliwe czynniki chemiczne. Ponadto, badania populacyjne potwierdzają, że ryzyko mocznicy wzrasta u pacjentów, u których stwierdza się niski status materialny, niski poziom wykształcenia, przynależność do marginalizowanych mniejszości etnicznych [3, 4, 5].Osoby, u których stwierdza się występowanie jednostek chorobowych oraz innych czynników predysponujących do niewydolności nerek mogą być dodatkowo narażone na pogłębienie występujących objawów mocznicy jeżeli przyjmują przewlekle leki przeciwbólowe,niesterydowe leki przeciwzapalne, leki immunosupresyjne lub antybiotyki neurotoksyczne [3, 4, 5].Ponieważ mocznica stanowi poważny stan patologiczny zagrażający w dużej mierze zdrowiu, a nawet życiu (poprzez zwiększenie ryzyka przedwczesnej śmierci) pacjenta, istnieje konieczność przestrzegania określonego planu pielęgnacji oraz leczenia, który wynika z opracowanego na potrzeby pacjentów z mocznicą modelu opieki. W niniejszej pracy zestawiono najważniejsze aspekty teoretyczne związane z uremią, a także model opieki nad pacjentem z mocznicą. Zawarto w nim podstawy teoretyczne oparte o koncepcję pielęgnacji według Dorotei Orem, a także zaprezentowano przykładowe diagnozy pielęgniarskie, plany postępowania pielęgnacyjnego i opiekuńczego wobec pacjentów oraz cele i spodziewane efekty pielęgnacji [16, 17, 18, 19].
