The Cognitive Foundations of Religion? Folk Models of the Origin of Religious Ideas and Beliefs.

Praca poświęcona jest różnym sposobom wyjaśniania pochodzenia religii i idei religijnych, zwłaszcza teoriom występującym w religioznawstwie kognitywnym oraz wiedzy potocznej. Celem pracy jest porównanie naukowych i potocznych teorii, przedstawienie punktów wspólnych dla obu oraz zarysowanie słabości poznawczego podejścia do religii, mogących wynikać z nieświadomego czerpania pewnych rozwiązań wyłącznie z wiedzy ukrytej. W pierwszej części krótko przedstawiono problem reprezentacji umysłowych, w tym modeli mentalnych oraz wiedzy potocznej. W drugiej odniesiono się do istniejących w religioznawstwie wyjaśnień pochodzenia religii, zwłaszcza zaproponowanych przez nowy naturalizm. Trzecia oraz czwarta część stanowiły opis badania dotyczącego poznawczych modeli genezy religii (z zastosowaniem dostosowanej metody Conceptual Content Cognitive Map) wraz z szczegółowym omówieniem wyników oraz dyskusją.

This paper concerns variety of ways to explain the origin of religion and religious ideas, especially those theories in the cognitive science of religion and folk knowledge. The goal of the thesis is to compare scientific and folk theories, present of their common points and to touch the problem of weaknesses of cognitive approach to religion which could be caused by making unaware use of solutions from tacit knowledge.In the first chapter the problem of mental representations, including mental models and folk knowledge, is briefly presented. The second chapter describes explanations of the origin of religion from religious studies (especially the new naturalism). The last section (the third and the fourth chapter) introduces the research on folk models of the origin of religion (the applied method was the adapted version of Conceptual Content Cognitive Map), including the presentation of detailed results and the discussion.