Woodcut book illustration in Maciej Wirzbięta’s editions

The author characterizes sets of woodcut book illustrations in chosen Maciej Wirzbięta’s editions, both in their content and form. She specifies mutual relations, firstly, between the different woodcuts and other components of typography of a given book and, secondly, between woodcuts and content of text which is located near pictures in the publication. The aim of this thesis is to answer questions about the historical function of illustration in Wirzbięta’s editions and whether in this case we can use today’s definition taken from "Lexikon der Buchkunst und Bibliophilie" (Leipzig 1987).The object of the analysis consists of the best preserved copies of the most important illustrated books printed by Wirzbięta: Mikołaj Rej’s "Świętych słów a spraw Pańskich... Kronika albo Postylla" (1560), "Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego" (1560), "Zwierzyniec" (1562), "Zwierciadło. Żywot człowieka poczciwego. Apophtegmata" (1568), and Aleksander Gwagnin’s "Sarmatiae Europeae descriptio" (1578).This thesis originates primarily from the passion of the author, which is a book - on the one hand as a work of art, and on the other hand as a functional object. Thanks to looking at the subject of this dissertation from three perspectives: editor’s, literature and art historian’s, and also using different research methods, such as typographic, formal, genetic, and iconographic, the thesis takes an interdisciplinary character and allows to explore the wealth of solutions present in a book both in the content and form, word and image.

Autorka dokonuje w pracy charakterystyki serii drzeworytowych ilustracji książkowych w wybranych drukach Macieja Wirzbięty, zarówno pod względem ich treści, jak i formy. Określa wzajemne relacje zachodzące, po pierwsze, między poszczególnymi rycinami a innymi komponentami typografii danej książki i po drugie, między tymi obrazami a treścią występującego z nimi tekstu. Celem badań jest udzielenie odpowiedzi na pytania o historyczną funkcję ilustracji w drukach krakowskiego impresora i czy można w jej przypadku użyć dzisiejszej definicji zaczerpniętej z "Lexikon der Buchkunst und Bibliophilie" (Leipzig 1987).Przedmiot badań stanowią najlepiej zachowane egzemplarze najważniejszych ilustrowanych książek wydrukowanych w oficynie Wirzbięty. Należą do nich dzieła Mikołaja Reja: "Świętych słów a spraw Pańskich... Kronika albo Postylla" (1560), "Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego" (1560), "Zwierzyniec" (1562), "Zwierciadło. Żywot człowieka poczciwego. Apophtegmata" (1568), oraz publikacja Aleksandra Gwagnina "Sarmatiae Europeae descriptio" (1578).Niniejsza praca wyrasta przede wszystkim z pasji piszącej te słowa, jaką jest książka – z jednej strony jako dzieło sztuki, z drugiej jako przedmiot funkcjonalny. Dzięki spojrzeniu na opracowywany temat z trzech perspektyw: edytora, literaturoznawcy i historyka sztuki, a przy tym zastosowaniu różnych metod badawczych, takich jak typograficzna, formalna, genetyczna, ikonograficzna, rozprawa nabiera charakteru interdyscyplinarnego i pozwala na zbadanie bogactwa rozwiązań obecnych w książce zarówno na płaszczyźnie treści, jak i formy, słowa i obrazu.