The right of free movement and residence as the right incident to Citizenship of the European Union.

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza swobody przemieszczania się i pobytu jako jednego z uprawnień wynikających z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej. Swobodny przepływ osób, jak i samo obywatelstwo UE stanowią istotę Unii Europejskiej. W początkowych etapach istnienia UE przemieszczanie było związane z realizacją swobód gospodarczych, warunkujących aktywność ekonomiczną mieszkańców Wspólnot Europejskich. Istotny przełom nastąpił wraz z utworzeniem instytucji obywatelstwa Unii Europejskiej na mocy Traktatu o Unii Europejskiej z 1992 r. (tzw. Traktatu z Maastricht). Z chwilą wprowadzenie obywatelstwa UE doszło do wyodrębnienie podmiotu – obywatela, któremu przysługuje określony zakres praw, zupełnie niezależny od aktywności zawodowej (ekonomicznej). Na samym początku obywatelstwu przypisywano raczej symboliczne znaczenie, aby następnie pod wpływem działalności prawodawczej organów Unii oraz orzecznictwa TSUE zyskało miano fundamentalnego statusu przysługującego wszystkim obywatelom państw członkowskich. Najważniejsze uprawnienia obywateli UE zostały określone w przepisach art. 20 ust. 2 TfUE. W pierwszym rozdziale pracy zawarto charakterystykę obywatelstwa Unii Europejskiej, ukazano poszczególne etapy podczas, których doszło do jego ukształtowania, opisano stosunek do obywatelstwa krajowego oraz okoliczności związane z jego nabyciem i utratą. Rozdział drugi poświęcony został charakterystyce i analizie najważniejszych praw przysługujących obywatelom Unii Europejskiej, do których należą: prawa wyborcze, prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej, prawo inicjatywy ustawodawczej, instytucja i skarga do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, prawo do dobrej administracji oraz prawo dostępu do dokumentów UE.Rozdział trzeci, zawiera wieloaspektową analizę materii związanej z prawem do swobodnego przemieszczania się i pobytu. Na początku rozdziału omówiono charakter uprawnienia, etapy jego kształtowania, przeanalizowano akty prawne regulujące prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu (traktaty oraz akty wtórnego prawa Unii Europejskiej), ze szczególnym uwzględnieniem art. 21 ust. 1 TfUE i dyrektywy 2004/38/WE (tzw. dyrektywy pobytowej), stanowiącej doprecyzowanie norm traktatowych w zakresie swobodnego przepływu osób oraz relację z innymi przepisami. W dalszej części ustalony został zakres podmiotowy i przedmiotowy uprawnienia, z uwzględnienie podziału na prawo do przemieszczania się oraz prawo pobytu. Ponadto omówione zostały uzasadnione przypadki ograniczenia swobody przemieszczania się i pobytu. W ostatniej części rozdziału została poruszona kwestia zabezpieczeń społecznych, mających istotne znaczenie dla swobodnego przemieszczania się. Ze względu na duży zakres tej materii, przedstawiono jedynie przepisy regulujące koordynację krajowych systemów zabezpieczeń społecznych oraz najważniejsze orzecznictwo TSUE w tym aspekcie. Cała analiza powyższych zagadnień została przeprowadzona z uwzględnieniem regulacji prawa UE, pełniącego istotną rolę orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz literatury przedmiotu.

Main objective of this dissertation concerns the right of free movement and residence of citizens of the Union. The dissertation has been divided into three sections: citizenship of the European Union, the most important civil rights and the right of free movement and residence within the territory of the Member States.