Effect of grammatical gender on speed and accuracy in word categorisation.

Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy rodzaj gramatyczny wpływa na szybkość i poprawność kategoryzacji słów. Przeprowadzono dwa eksperymenty z wykorzystaniem Testu utajonych skojarzeń (Implicit Association Test, IAT), w których wzięło udział odpowiednio 128 i 104 studentów, rodzimych użytkowników języka polskiego. Wyniki pierwszego badania w znacznej części przemawiają na korzyść hipotez dotyczących efektu rodzaju gramatycznego. W złożonych seriach w teście IAT badani odpowiadali szybciej i popełniając mniej błędów, gdy pary kategorii były spójne pod względem rodzaju, np. kategoryzowanie rzeczowników w rodzaju męskim z imionami męskimi okazało się łatwiejsze niż z imionami żeńskimi. Przeciwnych argumentów dostarczył natomiast eksperyment drugi. W pracy przedstawiono możliwe wyjaśnienie tych nieścisłości, a także propozycje dalszych badań. Część teoretyczna przybliża główne pojęcia w psycholingwistyce oraz porusza tematykę relatywizmu językowego i badań w tym obszarze, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia rodzaju gramatycznego.

The aim of this study is to answer the question, whether grammatical gender affects reaction time and number of mistakes in a word categorisation task. For this purpose two experiments were performed involving IAT (Implicit Association Test), in which participated respectively 128 and 104 students, all native speakers of Polish. Results of the first experiment stand mostly in favour of the assumed grammatical gender effect. In combined series in IAT participants answered faster and made fewer errors, when pairs of categories were consistent in terms of gender, e.g. categorization of masculine nouns appeared to be easier when they were connected with male names rather than female names. On the other hand, the second experiment provides arguments against hypotheses. Possible explanation for this inconsistency was presented along with suggestions for further research. The theoretical part of the paper outlines the main concepts in psycholinguistics and concentrates on the linguistic relativity principle and research in this field, with special attention paid to the issue of grammatical gender.