Tradycje budowlane olędrów i stan zachowania wybranych obiektów architektury olęderskiej na Żuławach Wiślanych

Zapoczątkowany w XVI wieku napływ osadników z Niderlandów i Fryzji na Żuławy Wiślane, trwale zmienił sposób postrzegania regionu i jego fizjonomię. Ludność tą cechowała doskonale rozwinięta sztuka melioracji i osuszania gruntów, a także swoisty styl, przejawiany w różnych aspektach życia codziennego, m.in. w budownictwie. Obiekty architektury olęderskiej, takie jak domy podcieniowe, wiatraki, czy cmentarze mennonickie, są dziś cennym dziedzictwem kulturowym. Mimo iż wyraźnie wpisują się w krajobraz Żuław i decydują o wyjątkowości regionu, nie wszystkie są dostatecznie zabezpieczone przed niszczeniem. W pracy przedstawiono tradycje budowlane olędrów i stan, w jakim zachowały się wybrane obiekty architektury olęderskiej na Żuławach Wiślanych, poprzedzone rozdziałem dotyczącym historii osadnictwa olęderskiego na ziemiach polskich.

Launched in the sixteenth century, the influx of settlers from the Netherlands and Friesland on the Żuławy Wiślane, permanently changed the perception of the region and its physiognomy. This population was characterized by well-developed art land improvement and drainage, as well as specific style, revealed in various aspects of daily life, including in the construction industry. Buildings of olęder architecture such as arcaded houses, windmills or mennonite cemeteries are today a valuable cultural heritage. Although these are clearly fitting into the landscape of Żuławy and determine the uniqueness of the region, not all of them are sufficiently protected against destruction. The thesis presents olęder building traditions and condition of selected buildings of olęder architecture on the Żuławy Wiślane, preceded by a section about the history of olęder settlement in Poland.