The Europeanization of Holocaust memory and Eastern Europe

Drawing upon developments in cultural and social memory studies and Europeanization theory, this article examines the Europeanization of Holocaust memory understood as the process of construction, institutionalization, and diffusion of beliefs regarding the Holocaust and norms and rules regarding Holocaust remembrance and education at a transnational, European level since the 1990s and their incorporation in the countries of post-communist Eastern Europe, which is also the area where the Holocaust largely took place. The article identifies the transnational agents of the Europeanization of Holocaust memory - the European Union’s parliament, the International Holocaust Remembrance Alliance, the Council of Europe, the Organization for Security and Cooperation in Europe, and its Office for Democratic Institutions and Human Rights, as well as the United Nations. It analyzes chronologically the key Holocaust-related activities and documents of these agents, highlighting East European countries’ varied and changing position towards them. It examines synchronically the outcome of the Europeanization of Holocaust memory by these transnational agents - a European memory of the Holocaust - identifying its key components, discussing the main aspects, and illustrating the impact of this process and outcome upon the memory of the Holocaust in the East European countries. The article argues that the Europeanization of Holocaust memory has significantly contributed to the development of Holocaust memory in Eastern Europe, although other agents and processes were also involved.

Czerpiąc z idei rozwijanych w studiach nad pamięcią kulturową i społeczną oraz w teorii europeizacji, artykuł analizuje europeizację pamięci o Holokauście rozumianą jako proces konstrukcji, instytucjonalizacji i dyfuzji przekonań dotyczących Zagłady oraz norm i reguł odnoszących się do upamiętniania Zagłady i nauczania o niej na poziomie transnarodowym, europejskim, oraz ich włączania w praktyki krajów postkomunistycznych Europy Wschodniej, która to część Europy była obszarem, gdzie Holokaust zasadniczo miał miejsce. Artykuł identyfikuje transnarodowe podmioty europeizacji pamięci o Zagładzie: Parlament Europejski, International Holocaust Remembrance Alliance, Radę Europy, Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i jej Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, jak również Organizację Narodów Zjednoczonych. Następnie artykuł analizuje chronologicznie kluczowe działania i dokumenty tych podmiotów dotyczące Holokaustu, biorąc pod uwagę zróżnicowaną i zmieniającą się w czasie pozycję krajów Europy Wschodniej wobec tych organizacji. Dalej artykuł bada synchronicznie wynik analizowanego procesu - europejską pamięć o Zagładzie - identyfikując jej kluczowe składniki, omawiając jej główne aspekty i ilustrując wpływ procesu i wyniku europeizacji pamięci o Zagładzie na pamięć o tym wydarzeniu w krajach regionu. Artykuł twierdzi, że europeizacja pamięci o Zagładzie przyczyniła się znacząco do rozwoju pamięci o Zagładzie w Europie Wschodniej, aczkolwiek inne podmioty i procesy były również w ów rozwój zaangażowane.