Udział społeczeństwa w ochronie środowiska w świetle regulacji prawnych

The aim of this thesis was to present issues of public participation in environmental protection under the law regulations. The first significant event showing the need for active involvement of the public to its protection, was adopted on 25th June 1998 in the Danish city of Aarhus the UNECE Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-making and Access to Justice in Environmental Matters. Currently, this is adjustable both in EU law as well as in national law. The most important act regulating that issue in Polish law is the Act: Provision of information about the environment and its protection, public participation in environmental protection and environmental impact assessments.The powers of society rely on participation in administrative proceedings and adoption of strategic documents in the field of the environment, through the possibility to submit comments and proposals, which are considered obligatory, insofar as have been submitted within the prescribed period. In addition, for each has been guaranteed by the legislature access to information on the environment and its protection without identity documents of legal or fact interest. Even more rights have been guaranteed for environmental organizations. They may join the proceedings at each stage and entitled to the right to participate as a party. The best example of public participation in environmental proceedings is part of a strategic environmental assessment and impact assessment of projects on the environment.It should be recognized that the society has tools for real impact on the decisions taken in the field of environment. This is extremely significant because it promotes the development of local democracy, activating and integrating local communities. It is also an effective way to resolve controversial issues, thanks to the opportunity to hear the views of all interested people and reach a compromise.

Celem niniejszej pracy dyplomowej było przybliżenie problematyki udziału społeczeństwa w ochronie środowiska w świetle regulacji prawnych. Pierwszą znaczącym wydarzeniem ukazującym konieczność aktywnego włączenia społeczeństwa do jego ochrony, było podpisanie 25 czerwca 1998 w Aarhus Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska. Obecnie zagadnienie to, regulowane jest zarówno w prawie UE, jak również w prawie krajowym. Najważniejszym aktem normującym to zagadnienie w prawodawstwie polskim jest Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Uprawnienia społeczeństwa polegają na partycypacji w postępowaniach administracyjnych oraz przyjmowaniu dokumentów strategicznych z dziedziny środowiska, poprzez możliwość składania uwag i wniosków, które są obligatoryjnie rozpatrywane, o ile złożone zostały w wyznaczonym terminie. Poza tym dla każdego zagwarantowany został przez ustawodawcę dostęp do informacji o środowisku i jego ochronie bez konieczności legitymowania się interesem prawnym, ani faktycznym. Jeszcze szersze uprawnienia zagwarantowane zostały organizacjom ekologicznym. Mogą one przystąpić do postępowania na każdym etapie i przysługuje im prawo udziału na prawach strony. Najlepszym przykładem partycypacji publicznej w postępowaniach środowiskowych jest udział w strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko oraz ocenie oddziaływania przedsięwzięć na środowisko. Należy uznać, iż społeczeństwo posiada uprawnienia, pozwalające realnie wpływać na kształt podejmowanych rozstrzygnięć w dziedzinie środowiska. Jest to niezwykle istotnie, ponieważ sprzyja rozwojowi demokracji lokalnej, zaktywizowaniu i integracji środowisk lokalnych dzięki podejmowaniu wspólnych działań. Jest również skutecznym sposobem na rozwiązanie kontrowersyjnych kwestii, dzięki możliwość wysłuchania opinii wszystkich zainteresowanych osób i wypracowaniu kompromisu.