Zum Vorfeld im deutschen Satz

Die vorliegende Arbeit beschäftigt sich mit der Beschreibung des Vorfelds – des topologischen Felds, das sich links von dem finitem Verb erstreckt. Die Arbeit gliedert sich in vier Teile. Das erste Kapitel wird dem topologischen Satzmodell gewidmet. Die wichtigsten Begriffe im Bezug auf die Topologie wie zum Beispiel andere topologische Felder oder die Struktur der Satzklammer werden erklärt. Als nächstes wird das Thema des eigentlichen Vorfelds entwickelt. Im Folgenden werden die Bedingungen für seine Existenz, seine Grenzen und Funktionen beschrieben. Es gibt auch Fälle, in denen die erste Stelle im Satz nicht vorhanden ist oder wenn sie durch mehrere Einheiten besetzt wird – solche Satzstrukturen werden ebenso in diesem Kapitel ausführlich dargestellt. Im Fokus des dritten Kapitels steht die Besetzung des Vorfelds. Diese Stelle enthält Einheiten, die nur am Anfang des Satzes auftreten können, aber gleichzeitig gibt es auch solche, die diese Position nicht besetzen können. Es gibt zwar viele feste Regeln, die klar bestimmen, was in die einzelnen topologischen Felder platziert werden kann, aber man kann an die erste Position je nach kommunikativem Ziel sogar solche Elemente stellen, die grundsätzlich im Mittelfeld oder am Ende des Satze auftreten. Das letzte Kapitel konzentriert sich auf das Vor-Vorfeld - die topologische Einheit, die vor dem eigentlichen Vorfeld stehen kann.

Tematem pracy jest jedno z pól zdaniowych tzw. Vorfeld, które w zdaniu niemieckim umiejscowione jest tuż przed znajdującym się na drugim miejscu orzeczeniem. Praca została podzielona na cztery rozdziały. W rozdziale pierwszym przedstawiony został ogólny zarys modelu topologicznego zdania niemieckiego. Rozdział drugi został poświęcony głównemu tematowi pracy. Zostały tu szczegółowo opisane warunki – a konkretniej typy zdań, które umożliwiają zaistnienie tego pierwszego pola topologicznego. Następne omówione zostały jego granice w zdaniu, a także główne funkcje jakie pełni ono w komunikacji. Ponadto przedstawione zostały sytuacje, w których ta jednostka topologiczna nie występuję w zdaniu, a także scharakteryzowane zostały przypadki, w których pole to obsadzone jest przez więcej niż jeden człon wypowiedzenia. Następny rozdział został poświęcony problemowi, jaki stwarza obsadzenie tego pola topologicznego. Szczegółowo omówione zostały tu elementy, które mogą występować tylko i wyłącznie w obrębie tego pola, części zdania, które mogą w nim stać a także takie człony wypowiedzenia, których osadzenie w tym polu jest wykluczone. Ostatni rozdział opisuje pole topologiczne, które w zdaniu niemieckim może się pojawić jeszcze przed opisywanym przeze mnie dotychczas polem topologicznym. Jest to tzw. Vor-Vorfeld – istnienie tego pola w zdaniu jest charakterystyczne przede wszystkim dla języka mówionego i jego występowanie jest w zasadzie fakultatywne.

The aim of this thesis is to analyze, which elements can appear at the beginning of a clause in German language, in the so-called 'Vorfeld. This thesis is divided into four chapters. Chapter 1 is concerned with the general sentence structure of German. Chapter 2 describes existence, structure and functions of the Vorfeld. This chapter also presents cases in which does not exist or the Vorfeld contains more than one constituent. Chapter 3 deals with the filling of the Vorfeld in German. This chapter provides detailed information about constituents that can appear only in the Vorfeld, constituents that can occur the Vorfeld, but this is not obligatory and constituents that cannot appear in this position. The last chapter is concerned with the position that can appear before the Vorfeld - This is the so-called Vor-Vorfeld. The existence of this field is characteristic of spoken language. This chapter also provides possibilities for filling the Vor-Vorfeld and functions of this field.