Metaethical cognitivism. Jerzy Kalinowskis theory of practical cognition.

Aplication of truth for ethical sentences is one of the most siginificant issues of metaethics. Since 1903 and G.E. Moore’s famous book Prinicipha Ethica, many theories in that matter, recognized as cognitivism and noncognitivism, were created, where cognitivism states that truhh is a valid cathegory for moral judgements. This subject needs to explore topic of scientical status of metaethics and variety of truth thoeries, present in the philosophical reflection. The issue of the meaning of ethical judgment also ought to be presented. Afterwards, most influencial cognitivist theories will be described, including: ethical intuitionism, ethical naturalism, ethical subjectivism, error theory and moderate congitivism; all of them will be also analised in terms of relations to other metaethcial topics, like ethical universalism and the law of nature. The third section of this thesis is dedicated to less known metaethical theory of practical cognition, created by logician Jerzy Kalinowski. His theory is strictly cognitivist, while it proposes specific method for grounding norms and valuations by their analitic obviuossnes and rules of logical deduction. Moreover, there ought to be described his oryginal view on the issue of the meaning of norms and their syntactic structure. The last part of this work is to picture potential consquences of universal accapetance of Jerzy Kalinowski’s theory. This analysis is carried with distinction in two aspects of law theory: legislation and application of law.

Problem aplikowalności kategorii prawdy dla sądów etycznych stanowi jeden najważniejszych obszarów refleksji na gruncie metaetyki. Począwszy od 1903 r. i wydania Principhia Ethica przez G.E. Moore’a, na gruncie tym powstało wiele doktryn, ujmowanych w przeciwstawne sobie grupy poglądów kognitywizmu i nonkognitywizmu, gdzie zwolennicy tego pierwszą opowiadają się za możliwością uznawania norm i ocen za prawdziwe. Podjęcie tematyki kognitywizmu wymaga zgłębienia w pierwszym rzędzie problematyki statusu metaetyki jako nauki oraz zagadnienia prawdy i teorii prawdy w refleksji metaetycznej. Wyjaśnienia wymaga też samo znaczenie sądów etycznych jako przedmiotu zainteresowania etyki. Następnie, opisane zostaną najważniejsze poglądy na kwestię prawdy i jej znaczenia w metaetyce oraz etyce normatywnej, w tym: intuicjonizm, naturalizm, subiektywizm, erroryzm oraz kognitywizm umiarkowany. Każda z tych doktryn analizowana jest także pod kątem jej związków z innymi dziedzinami metaetycznej refleksji, dotyczącymi kwestii: uniwersalizmu sądów etycznych oraz istnienia prawa natury. Trzeci rozdział pracy poświęcony jest natomiast mniej znanej metaetycznej teorii poznania praktycznego, przedstawionej przez polsko-francuskiego logika Jerzego Kalinowskiego. Jego teoria przynależy do doktryny kognitywistycznej, proponuje jednak specyficzny sposób uzasadniania norm i ocen poprzez pierwotną oczywistość oraz zasady dedukcji logicznej. Opisu wymagają także jego oryginalne poglądy w przedmiocie znaczenia zdań normatywnych oraz ich syntaktyki. Ostatnim etapem pracy jest przedstawienie potencjalnych skutków, jakie dla prawoznawstwa miałaby akceptacja teorii Jerzego Kalinowskiego jako obowiązującej. Analiza ta przeprowadzona jest z podziałem na płaszczyznę prawodawstwa oraz stosowania prawa.