Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

The European Union’s accession to the European Convention on Human Rights has been a subject of legal examination for the decades. Despite many attempts to harmonize the catalogue of fundamental rights and to ensure the consistency of the case law of the Court of Justice of the European Union and the European Court of Human Rights, an existence of two separate systems still generates problems. Hence it is desired to establish transparent solution, that would provide sufficient and comprehensive protection for the individuals under the jurisdiction of the European Court of Human Rights. The purpose of this study was to summarize the idea of European Union’s accession to the European Convention on Human Rights. The dissertation gathers and analyses the acts adopted by the European Union and the Council of Europe, in order to compare how the standard of protection and the scope of the fundamental rights evolved. It also covers the selected rulings of the Court of Justice and the European Court of Human Rights, that have had the strongest impact on the relations between the systems. Furthermore, the thesis presents the alterations to the primary law of the European Union and to the ECHR and the legal basis of the accession, as laid down in the Lisbon Treaty and the Protocol No. 14 to the ECHR. In conclusion, the dissertation consideres the legal instruments introduced by the accession agreement, such as prior involvement and co-respondent mechanism, and analyses the problems that, in accordance with the CJEU’s Opinion No. 2/13, may arise from the act drafted in June 2013.

Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka od kilkudziesięciu lat stanowi przedmiot analiz prawniczych. Pomimo prób ujednolicenia katalogu norm chronionych przez każdą ze stron, a także zachowania spójności w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, funkcjonowanie w Europie dwóch odrębnych systemów ochrony praw podstawowych wiąże się z wieloma problemami. Postulowanym stanem jest doprowadzenie do stworzenia jednolitego i przejrzystego porządku, który zapewniłby pełną i skuteczną ochronę prawną jednostek, objętych zakresem jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.Praca magisterska stanowi podsumowanie idei przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W części początkowej skupiono się głównie na kompleksowym przedstawieniu i uporządkowaniu aktów prawnych wydanych w ramach Unii Europejskiej oraz Rady Europy, w celu ukazania zarówno rozwoju praw podstawowych, jak i idei przystąpienia Unii do Konwencji. Omówiono również wybrane orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które miały największy wpływ na wypracowanie relacji pomiędzy systemami. Centralnym punktem pracy jest wskazanie na zmiany w prawie pierwotnym Unii Europejskiej oraz EKPC, jakie wprowadził odpowiednio Traktat z Lizbony oraz Protokół nr 14. W dalszej części zaprezentowane zostały instytucje prawne, opracowane w trakcie procesu negocjacyjnego, w tym nowatorskie i najbardziej charakterystyczne rozwiązania, tj. mechanizm współpozwania i wcześniejszego zaangażowania. Zakończenie pracy stanowi podsumowanie problemów prawnych, z jakimi, bazując na opinii 2/13 Trybunału Sprawiedliwości, wiąże się przystąpienie Unii do Konwencji oraz próba określenia dalszego kierunku zmian.