O zasadności wyodrębnienia dla celów dydaktycznych wzoru přát

Praca poświęcona jest możliwości wyodrębnienia w ramach czeskiego systemu koniugacyjnego nowego wzoru odmiany, tzw. wzoru přát. Propozycja uzupełnienia funkcjonujących w czeskim językoznawstwie klasyfikacji czasowników ma na celu przede wszystkim udoskonalenie metod nauczania gramatyki języka czeskiego jako obcego. Dzięki wyodrębnieniu wzoru přát i porównaniu jego paradygmatu z czasownikami innych wzorów – zarówno w ujęciu synchronicznym, jak i diachronicznym – możliwe stało się usystematyzowanie szeregu problematycznych z punktu widzenia obcokrajowców zagadnień niebędących dotychczas przedmiotem zainteresowania autorów gramatyk języka czeskiego i podręczników do nauki tego języka. Szczególny nacisk położony został na kwestię alternacji ilościowych w rdzeniach czasownikowych, która stanowi podstawę dla wyodrębnienia nowego wzoru přát z wyróżnianego przez czeskich językoznawców wzoru krýt. Najważniejsze ustalenia zostały zebrane w formie listy numerowanej i tabeli, które mogą służyć jako pomoce naukowe w pracy z osobami uczącymi się języka czeskiego jako obcego.

This thesis discusses the possibility of identifying a new Czech conjugation type called přát. The main objective of the paper is to present the potential advantages of this solution for students of Czech as a foreign language. From the analysis of six Czech grammars and four textbooks that has been conducted, it can be concluded that they do not consider the foreign students’ needs, especially when it comes to the aspect of quantitative alternations. Instead, the analysis of přát paradigm and its comparison to the paradigms of other conjugation types offer new approaches to this issue. The focus of attention is on the forms from the infinitive stem (e.g. past participle, passive participle, deverbal noun, infinitive of derived and negative verbs) where the differences between the přát type and other conjugation types pose serious problems to foreigners. The description of the paradigm takes into account also diachronic issues when necessary. The overall results of the analysis are summarized in the numbered list and in the table that may be used as teaching aids for people who study Czech as a foreign language.