Gothic ivories in world’s museums and collections have recently gained an interest from researchers and are the subject of many new studies. Over the last dozen or so years, a lot of new publications emerged which coprehensively refer to gothic ivories held in the largest museums, including Victoria & Albert Museum in London, Hessisches Landesmuseum in Darmstadt or Calouste Gulbenkian Museum in Lisbon. In the Polish collections there are many medieval ivories that have not been the subject of a comprehensive study so far. This thesis is an attempt to summarize the current knowledge about ivories in Polish collections, and for some of the works the very first study so far. This thesis has been divided into the two main parts: an introduction and a catalogue. The introduction is divided as well: the following sub-chapters outline the history of ivory works of art in antiquity and the Middle Ages, the origins and trade routes of ivory shipment, as well as the way of functioning of the sculpture workshops in the Middle Ages. The types of ivory products are discussed, divided into those for secular and sacred purposes, with particular emphasis on the fact that most of the described types of works are present in Polish collections. They are three-dimensional sculptures, diptychs, triptychs, pastorals, pyxides, a mirror case and a casket. Next part presents the state of research on gothic ivories in the world and in Poland. The most important publications were highlighted, because they were pivotal for the research in this field f. ex. Raymond Koechlin's catalogue Les ivoiries gothiques francais from 1924. The next part treats about the history of the collecting of the gothic ivories in Poland, and primarily, they collectors. In the summary attention is drawn to the fact that the gothic ivories in the polish collections are very varied. There are also informations about their provenance, history, and, if it was possible to tell, a links to the previously recognized workshops or similar works. The second major part of the thesis is a catalog, which consists of 23 cards dedicated to individual objects made from ivory. Each card gives basic informations about the object (eg dimensions), state of research, description of the work and analysis.
Gotyckie wyroby z kości słoniowej w muzeach i kolekcjach światowych zyskały obecnie szerokie zainteresowanie badaczy i są przedmiotem wielu nowych opracowań. W ciągu ostatnich kilkunastu lat ukazały się publikacje, które w wyczerpujący sposób odnoszą się do gotyckich ivoirów w największych europejskich muzeach min. Victoria & Albert Museum w Londynie, Hessisches Landesmuseum w Darmstadt czy Calouste Gulbenkian Museum w Lizbonie. W zbiorach polskich znajduje się wiele średniowiecznych dzieł z kości słoniowej, które jak dotąd nie były przedmiotem kompleksowego opracowania. Niniejsza praca jest próbą podsumowania dotychczasowej wiedzy na temat ivoirów w zbiorach polskich, a w przypadku niektórych przedmiotów pierwszym omówieniem. Studium zostało podzielone na dwie główne części: wprowadzenie oraz katalog. We wstępie, w kolejnych podrozdziałach przedstawiono zarys historii wyrobów z kości słoniowej w starożytności oraz średniowieczu, pochodzenie i szlaki handlowe tego cennego materiału, a także działalność paryskich warsztatów rzeźbiarskich w średniowieczu. Omówiono rodzaje wyrobów z kości słoniowej, z podziałem na mające przeznaczenie świeckie jak i sakralne, ze szczególnym podkreśleniem faktu, że większość opisanych typów dzieł znajduje się w polskich zbiorach. Są to rzeźby pełnoplastyczne, dyptyki, tryptyki, pastorały, pyxis, oprawa lusterka czy skrzyneczka. W następnym podrozdziale przedstawiono stan badań dotyczący wiedzy na temat ivoirów na świecie oraz w Polsce uwzględniając omówienie najważniejszych badaczy i dzieł, które w sposób kluczowy przyczyniły się do postępu wiedzy w tej dziedzinie, przede wszystkim katalogu Raymonda Koechlina Les ivoiries gothiques francais z roku 1924. W kolejnej części przedstawiono zarys historii kolekcji średniowiecznych ivoirów w Polsce. W podsumowaniu zwrócono uwagę na fakt, że zadaniem opracowania było przedstawienie zróżnicowanego materiału badawczego oraz podsumowanie stanu obecnej wiedzy na temat gotyckich ivoirów znajdujących się w polskich muzeach i kolekcjach, a także określenie ich proweniencji oraz historii, oraz, jeśli to możliwe, powiązanie z rozpoznanymi dotąd warsztatami. W drugiej, katalogowej części opracowania, którą stanowią 23 karty poświęcone poszczególnym obiektom, przedstawiono podstawowe informacje o obiekcie (np. wymiary), stan badań, opis dzieła oraz problematykę badawczą.
