The Catalogue of Intestate Heirs in the Polish and German Law. An Axiological Analysis

The thesis deals with the topic of the catalogue of intestate (statutory) heirs (who are the subjects foreseen in that role, what is the sequence of becoming such an heir, what are the quotas assigned to them and what other rights were given to such a subject) in respect of the Polish and, as a comparative point of reference, German law. These issues have been discussed from the perspective of values behind each decision of the lawmaker in the named areas of succession law. The aim of the thesis is to recognise and describe the system of values taken into consideration by the Polish and German lawmakers while creating each regulation of intestate succession, to evaluate them and to put forward some proposals de lege ferenda which would enable to foster worth-promoting values in a more complete way.The thesis consists of five chapters. After the intestate succession in both legal systems being discussed in the chapters 1 and 2, a new theoretical conception of the above-mentioned values (their list and mutual relations) has been proposed in the chapter 3. This abstract concept had been then applied to both regulations (the Polish and the German one) resulting in findings regarding their axiological foundations (chapter 4). Furthermore, an evaluation of some de lege ferenda suggestions concerning the catalogue of the statutory heirs has been made in the chapter 5. The changes finally proposed there would, once introduced, slightly modify the intestate succession’s form in the Polish law in order to better correspond with its axiological shape.

Praca podejmuje temat kręgu spadkobierców ustawowych (podmiotów do niego należących, kolejności dochodzenia przez nie do dziedziczenia, przyznanych im udziałów w majątku spadkowym oraz odrębnych uprawnień wiążących się z dziedziczeniem ustawowym) w prawie polskim oraz, jako punkt odniesienia dla analizy porównawczej, w prawie niemieckim. Problematyka ta omówiona została z punktu widzenia wartości stojących za konkretnymi rozstrzygnięciami ustawodawcy w wymienionych obszarach prawa spadkowego. Celem pracy jest rozpoznanie i opisanie zespołu wartości, jakie wziął pod uwagę ustawodawca polski oraz niemiecki przy tworzeniu regulacji dziedziczenia ustawowego oraz jego ocena i sformułowanie propozycji de lege ferenda umożliwiających pełniejszą realizację godnych ochrony spośród tych wartości.Praca składa się z pięciu rozdziałów. Po omówieniu dziedziczenia ustawowego w obu systemach (rozdziały 1. i 2.) w rozdziale 3. zaproponowano nowe teoretyczne ujęcie tych wartości (ich katalog oraz wzajemne zależności). Ta abstrakcyjna koncepcja odniesiona została następnie do obu regulacji (polskiej i niemieckiej) i na tej podstawie wyciągnięto wnioski dotyczące ich aksjologicznych podstaw (rozdział 4.). Ponadto przeanalizowano postulaty de lege ferenda formułowane (lub możliwe do formułowania) wobec regulacji kręgu spadkobierców ustawowych; zaproponowane zmiany nieznacznie modyfikowałyby obecny kształt regulacji w sposób, który pozwalałby pełniej realizować niektóre wartości uznane przez polskiego ustawodawcę za godne ochrony (rozdział 5.).