Kobieta – obsesja i przekleństwo. Mizoginia w prozie Augusta Strindberga i Stanisława Przybyszewskiego (na wybranych przykładach)

This work contains an analysis of the prose of August Strindberg and Stanisław Przybyszewski in the context of the misogyny of both authors. The starting point of the considerations is the question about the way of illustrating femininity and the reason for the reluctance towards if coupled simultaneously with obsessive love. The content of the first chapter is misogyny as a cultural, social and literary phenomenon. It explains the concept, the consequences of its existence in the Western Europe and the views of the most characteristic thinkers. Particular emphasis was placed on the turn of the 19th and 20th centuries, that is the era of modernism, in which the analyzed writers created. The next chapters are about to August Strindberg and Stanisław Przybyszewski. They contain their short biography and views, limiting themselves to content related to the topic of women and femininity. In each of the chapters after their presentation, the author analyzes in detail specific feminine characters from selected prose works, guided by the theme key. In the second chapter, the motifs are divided into: a woman as a man's companion, mother, emancipated woman, a war of gender and matriarchy, and in the third chapter into: femme fatale and femme fragile. The ending is an attempt to see the similarities and differences in the manifestations of misogyny of both authors.

Niniejsza praca zawiera analizę prozy Augusta Strindberga i Stanisława Przybyszewskiego w kontekście mizoginii obydwu autorów. Punktem wyjścia rozważań jest pytanie o sposób obrazowania kobiecości oraz przyczynę niechęci wobec niej sprzężonej jednocześnie z obsesyjną miłością. Po zarysowaniu problematyki opracowany zostaje temat mizoginii jako zjawiska kulturowego, społecznego i literackiego, co stanowi treść pierwszego rozdziału. Następuje w nim wyjaśnienie pojęcia, przybliżenie konsekwencji jego istnienia w Zachodniej Europie, a także poglądów najbardziej charakterystycznych myślicieli. Szczególny nacisk położono na przełom XIX i XX wieku, czyli epokę modernizmu, w której tworzyli analizowani pisarze. Kolejne rozdziały są poświęcone Augustowi Strindbergowi i Stanisławowi Przybyszewskiemu. Zawierają ich skrótową biografię oraz poglądy, ograniczając się do treści związanych z tematem kobiety i kobiecości. W każdym z rozdziałów po ich przedstawieniu autorka przechodzi do gruntownej analizy konkretnych bohaterek z wybranych utworów prozatorskich, kierując się kluczem tematycznym. W rozdziale drugim następuje podział motywów na: kobietę jako towarzyszkę mężczyzny, matkę, emancypantkę oraz wojnę płci i matriarchat, a w rozdziale trzecim na: femme fatale i femme fragile. Zakończenie jest próbą dostrzeżenia podobieństw i różnic w przejawach mizoginii obydwu autorów.