Genetic diversity of slow worms (Anguis sp.) in Poland

Slow worms of the genus Anguis are a group of legless lizards distributed throughout Europe. Because of their morphological similarity, only two species were known until recently: A. fragilis and A. cephallonica. Progress in the field of molecular genetics and phylogeography revealed three additional European species. Today, it is confirmed that besides A. fragilis, which resides in the western, northern and central parts of the country, A. colchica incerta occurs in the southern and eastern parts. This study is focused on improving the known distribution ranges of Polish slow worm species and examining the possibility of hybridization between them. Fragments of tissue were gathered from specimens found all over the country, after which the DNA sequences of mitochondrial marker ND2 and nuclear marker PRLR were compared. Both species show high divergence relative to each other in the ND2 fragment, which was confirmed by the construction of phylogenetic trees. Greater intraspecific diversity in ND2 was found in A. c. incerta. The nuclear marker PRLR did not show any haplotype differences between the species, which prevented the identification of any hybrid zones. In this case further research is required, especially with the use of other nuclear markers.

Padalce z rodzaju Anguis to grupa beznogich jaszczurek występujących na terenie całej Europy. Z uwagi na podobieństwo morfologiczne, przez długi czas wyróżniano jedynie dwa gatunki: A. fragilis i A. cephallonica. Rozwój genetyki molekularnej i wzrost popularności markerów genetycznych w badaniach filogeograficznych pozwolił na wyodrębnienie kolejnych trzech gatunków. Obecnie wiadomo jest, że na terenie Polski oprócz A. fragilis – zajmującego część zachodnią, północną i centralną kraju – występuje także A. colchica incerta w części południowej i wschodniej. W niniejszej pracy położono nacisk na doprecyzowanie zasięgów występowania polskich gatunków padalców oraz zbadanie możliwości hybrydyzacji między nimi. W tym celu pobierano tkankę z osobników znajdowanych na terenie całego kraju, po czym porównywano sekwencje DNA w obrębie mitochondrialnego markeru ND2 oraz jądrowego PRLR. Gatunki te wykazują dużą zmienność w obrębie fragmentu ND2, co potwierdziły skonstruowane na jego podstawie drzewa filogenetyczne. Na podstawie analizy tego genu stwierdzono także większe zróżnicowanie wewnątrzgatunkowe u A. c. incerta. Gen jądrowy PRLR nie wykazał natomiast różnic haplotypowych między gatunkami, w związku z czym nie udało się wykryć stref mieszańcowych. W tym celu wymagane są dalsze badania z wykorzystaniem innych markerów jądrowych.