Czy zawsze jesteśmy egoistami? Naturalna możliwość poszukiwania dobra innych według T. Hobbesa, lorda Shaftesbury’ego i F. Hutchesona

This thesis aims at historical inquiry of an issue of egoism. Are all human acts ultimately motivated by pursuing one's own interest? Or is it possible to act for others' good? Three answers will be given, as proposed by chosen modern British philosophers: Thomas Hobbes, Lord Shaftesbury and Francis Hutcheson. Thomas Hobbes puts forward a pessimistic vision of human nature. He claims that a man always looks for his own pleasure. It is possible, however, to interpret parts of his work as admitting a possibility of a limited altruism, that is: caring for one's own family and friends. Lord Shaftesbury claims that a man is naturally a social creature. As such he naturally possesses affections that are necessary to build a society: affections aimed at other's good. His argumentation can be, however, perceived as egoistic, as he claims that it is ultimately in our own's best interest to act for other's good. Francis Hutcheson thinks that human person has two possible sources of motivation: self-love and benevolence. Hence, he can act pursuing not his own good. The noblest of all human affection is universal benevolence towards all humanity.

Celem pracy jest historyczne zbadanie zagadnienia ludzkiego egoizmu. Czy wszystkie ludzkie działania są motywowane ostatecznie poszukiwaniem własnej korzyści, czy jednak możliwe jest działanie motywowane cudzym dobrem? Przedstawione są trzy stanowiska brytyjskich filozofów nowożytnych: Thomasa Hobbesa, Lorda Shaftesbury'ego oraz Francisa Hutchesona. Thomas Hobbes przedstawia pesymistyczną wizję człowieka i twierdzi, że zawsze szuka on jedynie swojej przyjemności. Da się jednak zinterpretować fragmenty jego dzieł jako dopuszczające ograniczony altruizm, tzn. działania na rzecz swojej rodziny i najbliższych. Lord Shaftesbury twierdzi, że człowiek jest z natury istotą społeczną, więc i naturalnie posiada on uczucia budujące społeczeństwo, ukierunkowane na dobro innych. Argumentuje jednak na sposób, który można uznać za egoistyczny. Twierdzi bowiem, że jest to zawsze w istocie działanie w swoim najlepszym interesie. Francis Hutcheson uważa, że człowiek ma podwójną motywację do działania: miłość własną i życzliwość dla innych. Może zatem działać motywowany nie swoim dobrem, a najszlachetniejszym z ludzkich uczuć , jakimjest uniwersalna życzliwość do całej ludzkości.