Underclass in the Dąbrowa Basin in the interwar period was a very complex phenomenom. Because people experiencing social exclusion in various life situations. The dissertation raises a problem of unemployment, which was one of causes of poverty. Notices that people without source of income undertook various activities, that were not always legal or on the verge of legality for example bootleg mining. The topic of homelessness was not overlooked. Vagrancy and begging, which are of course related to the above issues, are also discussed. In addition, attention was drawn to an important crime problem, including theft (cash theft, pickpocketing, residential theft, railway theft), fencing, fraud, contraband, robberies, banditry, violence in general (severe injuries, rapes, infanticide, murders) and corruption. An attempt was also made to present the local criminal world community. Prison in the area in question, as well as prostitution along with pandering were separately characterized. Lastly, addictions (on alcohol, drugs and gambling) have been described.For the most part the dissertation was based on archival materials from Natonial Archives in Katowice and Kielce. In addition, published memories from the interwar period of the inhabitants of the Dąbrowski Basin were used, as well as the press published at that time.
Margines społeczny na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w okresie międzywojennym był bardzo złożonym zjawiskiem. Wykluczenia doświadczali bowiem ludzie w różnych życiowych sytuacjach. Praca porusza zagadnienie bezrobocia, jako jednej z głównych przyczyn ubóstwa. Zauważa przy tym, że osoby pozbawione źródła zarobkowania podejmowały się różnych działań, które nie zawsze były zgodne z prawem, bądź plasowały się na pograniczu legalności np. biedaszybikarstwo. Nie pominięto również tematu bezdomności. Omówione zostały także włóczęgostwo i żebranina, które w oczywisty sposób łączą się z powyższymi zagadnieniami. Ponadto zwrócono uwagę na ważny problem przestępczości, w tym kradzieży (kasowej, kieszonkowej, mieszkaniowej, kolejowej), paserstwa, oszustwa, fałszerstwa, przemytnictwa, rozbojów, bandytyzmu, ogólnie rozumianej przemocy (ciężkich uszkodzeń ciała, gwałtów, dzieciobójstw, zabójstw) oraz korupcji. Podjęto również próbę przedstawienia środowiska lokalnego półświatka. Osobno na omawianym terenie scharakteryzowano więziennictwo, a także prostytucje wraz z sutenerstwem i kuplerstwem. Na koniec opisane zostały uzależnienia (od alkoholu, narkotyków i hazardu).W przeważającej mierze praca została oparta na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwach Państwowych w Katowicach i Kielcach. Dodatkowo wykorzystano publikowane wspomnienia z okresu międzywojennego mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego, a także wydawaną wówczas prasę.
